Άγραφα: Με σεβασμό στην παράδοση η τυροκομία
Tα Άγραφα είναι η πιο απομακρυσμένη περιοχή της Κεντρικής Ελλάδας και, γεωγραφικά, αποτελεί τη νότια πλευρά της Πίνδου. Η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Καράβα, με υψόμετρο 2.184 μέτρα. Η φύση τους έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πλέον καθαρές περιοχές στον πλανήτη. Η οροσειρά των Αγράφων είναι η πιο δύσβατη περιοχή της Ελλάδας, καθώς οι πολυάριθμες πανύψηλες βουνοκορυφές και οι μεγάλες χαράδρες καθιστούν τις συγκοινωνίες δύσκολες. Ίσως αυτό να αποτελεί και το σημαντικότερο πρόβλημα για την επικοινωνία των ανθρώπων της περιοχής και τη μεταξύ τους συνεργασία.
Ωστόσο, μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες και χάρη στην εργατικότητα που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους της Ευρυτανίας, αναπτύχθηκε η ορεινή κτηνοτροφία.
Με την πλούσια βιοποικιλότητα και την άφθονη τροφή, η αιγοπροβατοτροφία αποτελεί μία από τις κυριότερες δραστηριότητες των κατοίκων της περιοχής. Προβλήματα εστιάζονται στη διαχείριση των βοσκότοπων μέσα από ολοκληρωμένες μελέτες για την καλύτερη αξιοποίηση από τους κτηνοτρόφους. Ως λύση προτείνεται η αξιοποίηση γενετικά βελτιωμένων ελληνικών φυλών αιγοπροβάτων, χωρίς να αλλοιώνονται τα παραδοσιακά γενετικά χαρακτηριστικά. Οι κοινωνικές, τεχνολογικές και οδικές υποδομές θα συμβάλουν, επίσης, σημαντικά στην παραμονή και συνέχιση της κτηνοτροφικής δραστηριότητας. Οι αυθεντικές τεχνικές παραγωγής τυριών συνεχίζονται με την υποστήριξη της σύγχρονης τεχνολογίας.
Τα προϊόντα που παράγονται είναι υψηλής ποιότητας και μεγάλης διατροφικής αξίας. Το βαρελίσιο τυρί από αιγοπρόβειο γάλα είναι το βασικό παραδοσιακό τυρί. Άλλωστε, η κατασκευή βαρελιών σε μια περιοχή καλυμμένη από δάση φαντάζει λογική.
Ένα άλλο τοπικό τυρί που παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον είναι το γνωστό τσαλαφούτι, ένα τυρί αλευρώδους υφής από αιγοπρόβειο γάλα με υπόξινη ευχάριστη γεύση και άρωμα. Η ξηρή μυζήθρα, ένα πολύ σκληρό τυρί, η γραβιέρα, το κεφαλοτύρι και το κατσικίσιο βούτυρο αποτελούν τα υπόλοιπα ξεχωριστά τυροκομικά προϊόντα της περιοχής. Βλέποντας το κενό της γνώσης στον τομέα της τυροκόμησης του γάλακτος, ο Δήμος Αγράφων με μια σειρά σεμιναρίων προσπαθεί να συνδέσει την παράδοση με τη σύγχρονη γαλακτοκομία.
Η ενημέρωση επεκτείνεται και στον τομέα της τυποποίησης και συσκευασίας. Τέλος, μεγάλη έμφαση δίνεται στην εμπορία και των άλλων αγροτικών προϊόντων.
Η ανάπτυξη του τουρισμού της περιοχής αποτελεί σημαντικό εργαλείο στην προώθηση και την προβολή της παραγωγής. Ωστόσο, ο αποσπασματικός χαρακτήρας της συγκεκριμένης δραστηριότητας δεν φέρνει τα προσδοκώμενα οικονομικά αποτελέσματα. Μια φιλότιμη, επίσης, προσπάθεια γίνεται για τη δημιουργία Ομάδας Παραγωγών, αλλά ακόμα βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο.
Το ερώτημα που προβάλλει όμως είναι γιατί ένας τόπος με τόσο πλούσια παράδοση και παραγωγική κουλτούρα και με ένα τόσο καθαρό περιβάλλον δεν έχει στραφεί στη βιολογική κτηνοτροφία, ώστε να χαρακτηριστεί η περιφερειακή ενότητα της Ευρυτανίας «πράσινη». Η στροφή προς ένα τέτοιο παραγωγικό μοντέλο θα βοηθήσει να αποκτήσουν τα τοπικά προϊόντα προστιθέμενη αξία, ενώ, παράλληλα, θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη και άλλων κλάδων της τοπικής οικονομίας.
