Οι πρωτιές της Κίνας αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη της γνώσης

του Νίκου Λάππα

Όταν πριν μερικά χρόνια τα προϊόντα της Κίνας κατέκλυσαν τις ευρωπαϊκές αγορές, όλοι ήταν καθησυχαστικοί: Η Κίνα δεν θα μπορούσε να παράξει τίποτα περισσότερο, από φθηνές απομιμήσεις των προϊόντων της Δύσης. Όμως σύντομα, ακολούθησε η παραγωγή τεχνολογικά προηγμένων, πιο σύνθετων προϊόντων, για λογαριασμό ξένων επιχειρήσεων ή ανερχόμενων εγχώριων ομίλων.

Στον αγροτικό τομέα η εξέλιξη δεν είναι διαφορετική. Οι τιμές στις οποίες πωλούνται οι κινεζικές εξαγωγές τροφίμων, είναι εξαιρετικά χαμηλές. Ωστόσο, η επιθυμία του καταναλωτή για ασφαλή προϊόντα διατροφής και οι μέχρι τώρα κακές επιδόσεις της χώρας, περιορίζουν τη δυναμική εισόδου στις απαιτητικές αγορές της Ευρώπης ή της Αμερικής. Στην τελευταία Έκθεση της Ευρωπαϊκής EFSA, για παράδειγμα, αναφορικά με τους ελέγχους για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, άνω του 10% των προϊόντων που εισάγονται από την Κίνα κρίνονται ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση.

Οι επιδόσεις αυτές φαίνεται ότι δεν αποθαρρύνουν τη δυναμική της χώρας που συνεχώς αναβαθμίζει το επιστημονικό και ερευνητικό της δυναμικό. Μερικά από τα πιο εξειδικευμένα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα της Ευρώπης ή των ΗΠΑ στον τομέα της αγροδιατροφής, για παράδειγμα, παρέχουν ειδικά προγράμματα για Κινέζους ερευνητές. Εξαιρετικής σπουδαιότητας είναι επίσης η εξαγορά συσσωρευμένης γνώσης. Κορυφαίο πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η εξαγορά της επιχείρησης Syngenta, η οποία βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας τεχνογνωσίας σε ζητήματα φυτοπροστασίας, βελτιωμένου πολλαπλασιαστικού υλικού, γενετικής τεχνολογίας και βιοτεχνολογίας ευρύτερα.

Στη γεωργία και στην κτηνοτροφία ακριβείας για παράδειγμα, η Κίνα κατέχει το 63% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, σε αντίθεση με την ΕΕ, που κατέχει το 3%

Τα παραπάνω, αλλά και ο περιορισμός της δημόσιας δαπάνης για έρευνα στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, οδήγησαν σε μεγάλη τεχνολογική αναβάθμιση της Κίνας. Ο σχετικός πίνακας απεικονίζει τον παγκόσμιο αριθμό ευρεσιτεχνιών των οχτώ σπουδαιότερων τεχνολογιών που αφορούν τον αγροτικό τομέα. Οι τεχνολογίες αυτές, από τις παλαιότερες στις πιο πρόσφατες, είναι οι συμβατικές γενετικές αλλαγές στα φυτά, η ακτινοβολία των φυτών, η χρήση των GPS, η παραγωγή Ακριβείας, η εγκατάσταση αισθητήρων, τα ρομπότ και τα drones, το συνθετικό κρέας και τα γονιδιώματα. Στα επτά από τα οχτώ είδη τεχνολογιών η Κίνα είναι ο παγκόσμιος ηγέτης, κατέχοντας το 50-60% του αριθμού ευρεσιτεχνιών. Αντίθετα η ΕΕ αλλά και οι ΗΠΑ υστερούν σημαντικά. Στη γεωργία και στην κτηνοτροφία ακριβείας για παράδειγμα, η Κίνα κατέχει το 63% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, σε αντίθεση με την ΕΕ, που κατέχει το 3%. Στη ρομποτική και στα drones κατέχει το 68%, έναντι του ευρωπαϊκού 7%.

Είναι προφανές ότι μόνο ένα μέρος των ευρεσιτεχνιών περνάει στην παραγωγή και γίνεται τελικό προϊόν. Ωστόσο, οι επιδόσεις της Κίνας και οι κινήσεις της να αποκτήσει συσσωρευμένη γνώση, απειλούν να αλλάξουν τον παγκόσμιο χάρτη των αγροτικών τεχνολογιών.