Στροφή στον ήλιο για τον αγροτικό τομέα

Η πρόσφατη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τους αγρότες και η αναφορά του στην εικονική αυτοπαραγωγή (virtual net-metering) από φωτοβολταϊκά έδωσε νέο ενδιαφέρον στις ενεργειακές συζητήσεις που αφορούν τη στροφή της Ελλάδας στην ηλιακή οικονομία.
Τι είναι όμως η αυτοπαραγωγή, τι ισχύει σήμερα και γιατί η ‘εικονική’ αυτοπαραγωγή έχει την δυνατότητα να βοηθήσει με ουσιαστικό τρόπο εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες, αλλά και να συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας;

Ο νέος νόμος για την αυτοπαραγωγή (net-metering) από φωτοβολταϊκά μας επιτρέπει να παράγουμε και να καταναλώνουμε τη δική μας ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την ποσότητα ρεύματος που αγοράζουμε από τη ΔΕΗ. Αν κατά τη διάρκεια της ημέρας παράγουμε περισσότερο ηλιακό ρεύμα από ό,τι χρειαζόμαστε, τότε αυτό ‘αποθηκεύεται’ προσωρινά στο δίκτυο της ΔΕΗ (σχεδόν δωρεάν) και το βράδυ που καταναλώνουμε χωρίς να παράγουμε το ‘παίρνουμε’ πίσω (πάλι σχεδόν δωρεάν). Με αυτόν τον τρόπο, ένα νοικοκυριό, μία επιχείρηση, μία αγροτική μονάδα, μπορούν ακόμα και να εκμηδενίσουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας αξιοποιώντας τη δύναμη του μεγαλύτερου φυσικού πόρου της χώρας, του ήλιου.

Το κόστος της φωτοβολταϊκής τεχνολογίας έχει μειωθεί τόσο που πλέον συμφέρει να είμαστε ‘αυτοπαραγωγοί’, δηλαδή να παράγουμε τη δική μας ενέργεια που χρειαζόμαστε αντί να την αγοράζουμε από το δίκτυο.

Το κόστος της φωτοβολταϊκής τεχνολογίας έχει μειωθεί τόσο που πλέον συμφέρει να είμαστε ‘αυτοπαραγωγοί’, δηλαδή να παράγουμε τη δική μας ενέργεια που χρειαζόμαστε αντί να την αγοράζουμε από το δίκτυο.

Με τα σημερινά δεδομένα και τις τιμές του αγροτικού τιμολογίου της ΔΕΗ, ένας αγρότης μπορεί να εξοικονομήσει περίπου 7 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (kWh) από τη λειτουργία ενός φωτοβολταϊκού συστήματος, πολύ λιγότερα δηλαδή από τα 13 λεπτά€/kWh ενός οικιακού καταναλωτή και τα 9-13 λεπτά€/kWh ενός εμπορικού καταναλωτή.

Βεβαίως κάθε αγρότης που τοποθετεί ένα σύστημα στο αντλιοστάσιό ή ένας κτηνοτρόφος στη σκεπή του στάβλου ‘ασφαλίζεται’ παράλληλα από μελλοντικές αυξήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος. Ας μην ξεχνάμε ότι το κόστος του αγροτικού ρεύματος έχει διπλασιαστεί από το 2010, ενώ ένα φωτοβολταϊκό σύστημα έχει διάρκεια ζωής 25-30 χρόνια.

Ωστόσο, είναι προφανές ότι μεγαλύτεροι ενεργειακοί καταναλωτές όπως ΓΕΟΒ, ΤΕΟΒ κοκ, ακόμα και σήμερα μπορούν να εξοικονομήσουν χιλιάδες ευρώ καθώς και να βοηθήσουν αγρότες να αποπληρώσουν τις οφειλές προς τους συνεταιρισμούς με πιο βιώσιμες ρυθμίσεις.

Επιπλέον, η εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας στον αγροτικό τομέα σταδιακά θα οδηγήσει στον εξηλεκτρισμό του, μέσω της αντικατάστασης των ντιζελογεννητριών με ηλεκτρικές που θα τροφοδοτούνται με δωρεάν ρεύμα από τον ήλιο. Έτσι, τα οικονομικά οφέλη για τους αγρότες θα αυξηθούν κι άλλο από τη μείωση κατανάλωσης πετρελαίου.

Εικονική αυτοπαραγωγή = πρόσβαση στον ήλιο για όλους

Τι γίνεται όμως με τη συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας που χρειάζονται ένα φωτοβολταϊκό σύστημα να βρίσκεται μακριά από το σημείο κατανάλωσης; (π.χ. νοικοκυριό χωρίς δική του στέγη ή αγρότης με πολλά χωράφια)

Τι λύση εδώ θα έρθει να δώσει η ‘εικονική’ αυτοπαραγωγή (virtual net-metering), εφόσον προωθηθεί από την κυβέρνηση η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία και υλοποιηθεί η υπόσχεση του πρωθυπουργού. Η εικονική αυτοπαραγωγή επιτρέπει ότι ακριβώς και η απλή αυτοπαραγωγή, με τη διαφορά ότι δεν απαιτείται το φωτοβολταϊκό σύστημα να βρίσκεται εκεί που πραγματοποιείται η κατανάλωση (μετρητής ΔΕΗ). Έτσι, λ.χ. ένα νοικοκυριό μπορεί να τοποθετήσει το σύστημα σε έναν άλλο απομακρυσμένο χώρο στον οποίο έχει πρόσβαση (π.χ. οικόπεδο, εξοχική κατοικία κτλ) ή ένας αγρότης μπορεί να συμψηφίζει τη συνολική κατανάλωση όλων των αντλιοστασίων που βρίσκονται σε διαφορετικά χωράφια με ένα φωτοβολταϊκό σύστημα.

Εξίσου σημαντικά, θα πρέπει να επιτραπεί η δυνατότητα αυτοπαραγωγής σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας. Ούτως ή άλλως η αυτοπαραγωγή κατά κανόνα αφορά την εγκατάσταση ενός μικρού αριθμού φ/β πανέλων, ίσα ίσα για να καλυφθεί η κατανάλωση του αγρότη.

Η εικονική αυτοπαραγωγή αποτελεί ένα σημαντικό στοίχημα για την ελληνική οικονομία, καθώς θα άρει τους σημερινούς αποκλεισμούς και θα επιτρέψει την πρόσβαση στον ελληνικό ήλιο στο σύνολο σχεδόν της παραγωγικής οικονομίας. Το δυναμικό για αγρότες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι ανεξάντλητο, αρκεί να ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο και να αξιοποιηθούν με σοφό τρόπο υφιστάμενα οικονομικά εργαλεία.

Κρίνοντας με βάση τα όσα ήδη έχουν πραγματοποιηθεί σε άλλες χώρες στην εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας, η Ελλάδα χρειάζεται μία μικρή μόνο ώθηση προκειμένου να κάνει θεαματικά άλματα προς τα εμπρός.

Του Τάκη Γρηγορίου
υπεύθυνου για θέματα ενέργειας, Ελληνικό Γραφείο Greenpeace