Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Αργολίδα

Κυριακή πρωί, δύο μέρες μετά από την Πρωτοχρονιά και παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες, η «ΥΧ» ήταν και πάλι έτοιμη για το νέο της οδοιπορικό. Άλλωστε, οι συναντήσεις μας με τις κατά τόπους κοινωνίες έχουν αρχίσει να μετατρέπονται σε θεσμό και να καθίστανται αναγκαίες. Έτσι, βρεθήκαμε στον εύφορο κάμπο της Αργολίδας, καθώς και στις κτηνοτροφικές μονάδες που τονώνουν τη δυναμικότητα του νομού. Πρόκειται για έναν τόπο που για αιώνες ζει γενιές και γενιές καλλιεργητών εσπεριδοειδών και κτηνοτρόφων.

Η διαδρομή ήταν πλούσια σε εικόνες, αρώματα και χρώματα, που μαρτυρούν ότι ο αγροτικός και κτηνοτροφικός πληθυσμός του νομού μπορεί και πρέπει να συνεχίσει να δίνει ζωή και προοπτική στην τοπική κοινωνία. Όλοι οι παλιοί και νέοι φίλοι μας ήταν εκεί και μας περίμεναν, ανοίγοντας τις πόρτες τους για να μας μιλήσουν και να μοιραστούν μαζί μας τις ανησυχίες τους, αλλά και τα σχέδιά τους.

Στον τόπο, όπου ευδοκιμεί το 50% περίπου της πανελλαδικής δεντροκαλλιέργειας εσπεριδοειδών, με δέντρα που μετρούν έναν αιώνα ζωής, κρούεται ο κώδωνας του κινδύνου ότι μία επιπλέον υποβάθμισή της θα σημάνει την καταστροφή των παραγωγών της. Κοινή συνισταμένη των παραγωγών και των εκπροσώπων τους, που συναντήσαμε στη Νέα Κίο και την Πυργέλα, είναι ότι το προϊόν χρειάζεται στήριξη, ώστε να αποτελέσει μια ανταγωνιστική δύναμη και το ελληνικό πορτοκάλι να μπορέσει πιο ισχυρό να βρίσκεται στην εγχώρια και ξένη αγορά.

Την ίδια στιγμή, η κτηνοτροφία στην Αργολίδα αποδίδει περίπου 13.000 τόνους γάλα, ενισχύοντας σημαντικά την οικονομία. Στον νομό λειτουργούν πάνω από 30 τυροκομεία. Σε ένα απ’ αυτά, στην ορεινή Καρυά, βρεθήκαμε και εμείς, για να μάθουμε από πρώτο χέρι πώς… πήζουν το τυρί. Και εκεί, όμως, είναι επιτακτική η ανάγκη για ενίσχυση και στήριξη των κτηνοτρόφων με νέες υποδομές, ώστε να αυξηθεί η ποιότητα και να συνεχίσει να αποτελεί κινητήριο μοχλό στις ανάγκες της χώρας.

Οι εικόνες που αποτυπώθηκαν στο μυαλό μας στη Δαλαμανάρα ήταν αμέτρητες. Το ίδιο και οι ήχοι και τα βελάσματα από τα αιγοπρόβατα, που για τους κτηνοτρόφους είναι μέλη της οικογένειάς τους. Μια στάνη, μια κτηνοτροφική μονάδα, είναι σαν ένα χωριό. Όπως είναι φυσικό, οι ρήσεις των παλαιοτέρων αποτελούν μέρος της ζωής τους: «Ο τσοπάνης τη μαύρη μαντίλα δεν τη βγάζει ποτέ», αφού κάποιο θα αρρωστήσει, κάποιο θα πεθάνει, αλλά βέβαια και κάποιο θα γεννηθεί.

Τα βερίκοκα, αλλά και τα κηπευτικά, που προωθούνται στην Αθήνα κυρίως μέσω των λαϊκών αγορών, αποτελούν μεγάλο τομέα για την αγροτική οικονομία του νομού. Στο Δρέπανο ενημερωθήκαμε για τις λεπτομέρειες.

Μέσα σε όλα αυτά, κάθε πλευρά έκανε εμφανές ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να ολοκληρωθούν τα αρδευτικά έργα, τα οποία εκτινάσσουν στα ύψη το κόστος παραγωγής σε κάθε τομέα, ώστε επιτέλους να πάψει να είναι «η άνυδρη Αργολίδα», όπως έλεγε και ο Παυσανίας, και να ενισχυθεί το αρδευτικό κανάλι του Ανάβαλου.

ΚΑΣΟΑ-ΔΑΝΑΟΣ: Ανταγωνισμός και ρωσικό εμπάργκο προβληματίζουν τους καλλιεργητές

Ο φορτωμένος πορτοκαλεώνας της Πυργέλας και η ΚΑΣΟΑ-ΔΑΝΑΟΣ (Oμάδα Παραγωγών) αποτέλεσαν την επόμενη στάση του οδοιπορικού της «ΥΧ» στον αργολικό κάμπο. Η ΚΑΣΟΑ αποτελείται από 800 παραγωγούς, εννέα συνεταιρισμούς, πέντε συσκευαστήρια, που ασχολούνται με την τυποποίηση των εσπεριδοειδών και τις εξαγωγές, ενώ η συνολική παραγωγή φτάνει τους 80.000 τόνους εσπεριδοειδών (κυρίως πορτοκάλια). Περίπου το 70% της παραγωγής εσπεριδοειδών εξάγεται και το 30% οδηγείται προς χυμοποίηση, ενώ κατά την περίοδο του καλοκαιριού στη συνολική παραγωγή προστίθενται και 3.000 τόνοι βερίκοκα από δύο συνεταιρισμούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραγωγοί πειραματίζονται και σε νέες πρώιμες καλλιέργειες, όπως τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια.

«Φέτος, υπολογίζουμε ότι η συνολική παραγωγή του νομού θα είναι αυξημένη κατά 25% και θα φτάσει τους 350.000 τόνους», μας λέει ο πρόεδρος, Γιώργος Ντόκος. Οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν προβλήματα κυρίως «λόγω του εμπάργκο της Ρωσίας τα τελευταία δύο χρόνια, που έχει ρίξει τις τιμές στο χυμοποιήσιμο πορτοκάλι στα 4 λεπτά το κιλό και έχει μειώσει τις εξαγωγές. Παράλληλα, κάθε παραγωγός προσπαθεί μόνος του και κάνει αναδιαρθρώσεις στα χωράφια του», ενώ σε συνδυασμό με την υψηλή φορολογία και το υψηλό κόστος παραγωγής –30 ευρώ μεροκάματο και το εργόσημο (στους εργάτες που διαθέτουν)– η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη.

Μειωμένη κατά 10% είναι η τιμή στο μανταρίνι, φτάνοντας τα 25-28 λεπτά το κιλό (πέρσι ήταν 35 λεπτά). Σύμφωνα με τον κ. Ντόκο, «αυτή την περίοδο θα έπρεπε να είχαμε τελειώσει τη συγκομιδή της Ναβαλίνας, που βρίσκεται ακόμα στα δέντρα, λόγω της όψιμης χρονιάς, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο την κακή κατάσταση των παραγωγών της Πυργέλας».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γιώργος Καρδαράς, αντιπρόεδρος της ΚΑΣΟΑ, ο οποίος αναφέρεται στον ανταγωνισμό, καθώς η «κλειστή αγορά της Ρωσίας έχει συγκεντρώσει όλη την παραγωγή εσπεριδοειδών στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, ρίχνοντας έτσι κατά πολύ τις τιμές, ευνοώντας εξαγωγικές χώρες, όπως είναι η Αίγυπτος και η Τυνησία.

H έλλειψη ρευστότητας, που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί, σε συνδυασμό με τις επιδοτήσεις και τις ενισχύσεις, που έχουν δοθεί σε ένα 50%, οδηγούν τους παραγωγούς στην ακαλλιέργεια».

Προβληματισμένος για το αν θα αποζημιωθούν οι παραγωγοί εσπεριδοειδών της περιοχής από τον περσινό παγετό εμφανίζεται ο Μιχάλης Παπαϊωάννου, ταμίας της ΚΑΣΟΑ, επισημαίνοντας ότι «ακόμα και, όταν έρθει η αποζημίωση, θα αφορά ένα μικρό ποσοστό της ζημιάς. Δεν υπάρχει πια καμία εισροή χρήματος».

KTHNOTΡΟΦΙΑ: Δέσμιοι της σκληρής δουλειάς για μια καθαρή παραγωγή

Ως ψυχούλες που, αν δεν μπεις στο «είναι» τους, δεν μπορείς να τα διαχειριστείς, αντιμετωπίζουν τα αιγοπρόβατά τους οι κτηνοτρόφοι της Αργολίδας. Το μυστικό για μια υγιή και καλή κτηνοτροφική μονάδα είναι απλό: καλή τροφή, για να ανταποδώσουν τα ζωντανά με καλό και ποιοτικό γάλα και κρέας. Αγάπη για τα ζωντανά, να αντιμετωπίζονται όπως η οικογένεια, και «εκείνα θα δώσουν αυτά που πρέπει». Αυτή η φιλοσοφία επικρατεί στους κτηνοτρόφους της περιοχής, οι οποίοι με σκληρή και καθημερινή δουλειά, από τις 5 τα ξημερώματα και επί 365 μέρες τον χρόνο, δίνουν τη μάχη για το μεροκάματο και για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους. Αυτό ακριβώς αναδείχθηκε στις δύο μονάδες με αιγοπρόβατα που επισκεφτήκαμε στη Δαλαμανάρα, όπου συναντήσαμε τους κτηνοτρόφους Τάκη Πεβερέτο, πρόεδρο του ΣΕΚ, με 600 πρόβατα, και τον Σπύρο Μπαβέλα με 220.

Αυτήν τη στιγμή, στον νομό έχουν απομείνει 1.050 αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις από 1.700 και τέσσερις από τις πέντε αγελαδοτροφικές. Σε πανελλαδικό επίπεδο, το σύνολο των κτηνοτρόφων έχει μειωθεί, καθώς από 140.000, που ήταν πριν από έξι χρόνια, πλέον ανέρχεται στους 115.000. Ως λόγους ο Τ. Πεβερέτος αναφέρει τόσο τον γερασμένο κτηνοτροφικό πληθυσμό, με την έλλειψη διαδόχων, όσο και το χαμηλό εισόδημα.

Ο 70χρονος κτηνοτρόφος Σπύρος Μπαβέλας μαζί με τον επί εννέα χρόνια βοηθό του και κατά έναν τρόπο μέλος της οικογένειάς του, τον Αλή, μας υποδέχθηκαν στη μονάδα, όπου τα 220 πρόβατα έκαναν αισθητή την παρουσία τους με τα δυνατά βελάσματά τους. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Σπ. Μπαβέλας είναι, κυρίως, οικονομικά, σημειώνοντας ότι με το εισόδημα που έχει πλέον «τρομάζω να ζήσω. Μας έχουν αφαιρέσει το 52% με 56% του εισοδήματός μας. Το κράτος μας έχει παραμελήσει. Εδώ και χρόνια, η τιμή του γάλακτος είναι ίδια, φτάνοντας μόλις τα 98 λεπτά. Ταυτόχρονα, το κόστος είναι αυξημένο, με τα ενοικιαζόμενα κτήματα, το νερό και την ενέργεια». Για να έχει καλά ζώα, όπως λέει, του στοιχίζει 200 ευρώ το κεφάλι τον χρόνο: «Ξέρω τι τα ταΐζω, είναι όλα καθαρά. Έτσι, αυξήθηκε και το γάλα που μου δίνουν, φτάνοντας τα 200 κιλά τον χρόνο το καθένα». Σε ό,τι αφορά τη σκληρή δουλειά και την απαιτητικότητα των ζώων επί 365 μέρες τον χρόνο, μας λέει χαρακτηριστικά: «Ακόμη και αν παντρευόμουν, εγώ θα ήμουν εδώ και η γυναίκα στην εκκλησία».

«Είναι μια δύσκολη και σκληρή δουλειά, που σε θέλει 365 μέρες τον χρόνο, δεν έχεις ούτε Κυριακές ούτε αργίες και οι νέοι προσανατολίζονται αλλού. Δεν θέλουν να μπλέξουν με δουλειά που τους χρειάζεται συνεχώς. Αυτό έρχεται και σε συνάρτηση με το γεγονός ότι δεν υπάρχει καλό μεροκάματο. Εκτός και αν κάνεις καθετοποίηση της παραγωγής», λέει στη συνέχεια ο Τάκης Πεβερέτος. Ως παράδειγμα αναφέρει τη δημιουργία ακόμα ενός παραρτήματος μέσα στη μονάδα, ώστε ο κτηνοτρόφος να μεταποιεί το γάλα, εξασφαλίζοντας βεβαίως τους όρους υγιεινής και διαθέτοντάς το ο ίδιος στην αγορά, ανεβάζοντας έτσι το κέρδος. Στις αρχές του 2015, τέθηκε σε ισχύ ο νόμος που ψηφίστηκε τον Απρίλιο του 2012 και δίνει στον κτηνοτρόφο αυτήν τη δυνατότητα. «Όταν ο νόμος ενεργοποιείται μετά από τρία χρόνια, καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό. Βέβαια, ο νόμος έγινε και τον παλεύαμε και ως σύνδεσμος κτηνοτρόφων από το 2012», τονίζει.

Με τον τρόπο αυτόν, όπως εξηγεί, θα υπάρχει καλύτερη ανταγωνιστικότητα, θα αυξηθεί η τιμή του γάλακτος και ο καταναλωτής θα αγοράζει προϊόν που θα ξέρει από πού προέρχεται. «Στην Ελλάδα ποτέ δεν είχαμε θέμα με διοξίνες ή τρελές αγελάδες και αυτό γιατί δεν ταΐσαμε ποτέ με τροφές που έχουν διοξίνες, όπως είναι τα καμένα λάδια, που έχουν υψηλές πρωτεΐνες και μεγαλώνουν το ζώο. Εδώ είναι καθαρές, γι’ αυτό έχουμε και μεγαλύτερο κόστος από τις άλλες χώρες», σημειώνει.

Αν ένας κτηνοτρόφος δεν έχει δική του παραγωγή στις τροφές, του στοιχίζει το ζώο από 230 έως 250 ευρώ, ενώ αν καλλιεργεί, μπορεί να φτάσει στα 180 με 190 ευρώ. Τα τελευταία πέντε χρόνια, το κόστος στις ζωοτροφές έχει ανέβει περίπου στο 40%, η ενέργεια έχει αυξηθεί κατά 110% και οι τιμές που πουλάνε παραμένουν οι ίδιες από το 1999 (περίπου 95 λεπτά το κιλό), μειώνοντας το όποιο κέρδος υπήρχε.

Επίσης, επεσήμανε την ανάγκη για υποδομές, οι οποίες είναι απαραίτητες ειδικά στην αιγοπροβατοτροφία που έχουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ως χώρα, καθώς η Ελλάδα είναι μία από τις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες που παράγει γάλα, αλλά και λόγω της φέτας, που είναι ένα προϊόν με παγκόσμια εμβέλεια. Από τους 95.000 τόνους φέτα που παράγει η χώρα, οι 45.000 τόνοι εξάγονται, προσφέροντας 260 εκατομμύρια ευρώ στην οικονομία.

Δεν υπάρχει εισόδημα ούτε για να ζεις αξιοπρεπώς

«Για να μπει κόσμος σε αυτήν τη δουλειά χρειάζονται υποδομές και στήριξη. Αντί γι’ αυτό ανεβάζουν στις πρώτες ύλες τον ΦΠΑ από 13% στο 23%. Ο υπουργός λέει ότι, αν μπούμε σε βιβλία, αυτό συμψηφίζεται. Κάνει όμως λάθος, γιατί τα λεφτά βγαίνουν από την τσέπη μας. Δηλαδή, αν αγοράσω εγώ τριφύλλι 10 λεπτά το κιλό και έχει ΦΠΑ 23%, θα μου πάει 12,30 ευρώ αντί για 11,30 και θα τα δώσω αυτά τα λεφτά. Εγώ χρειάζομαι γύρω στους 400 τόνους φαγητό τον χρόνο και οι δέκα μονάδες αύξηση του ΦΠΑ ανεβάζουν κατά πολύ το κόστος παραγωγής. Για να γίνει συμψηφισμός είναι δύσκολο, γιατί πουλάω γάλα με 13% ΦΠΑ και είναι λεφτά που έχουν φύγει από την τσέπη μου. Όταν, λοιπόν, λαμβάνονται τέτοια μέτρα, αποθαρρύνουν τον κόσμο. Και εμείς σκεφτόμαστε να εγκαταλείψουμε, γιατί δεν υπάρχει εισόδημα όχι για να πλουτίσουμε, αλλά για να ζεις αξιοπρεπώς», σημειώνει. Γι’ αυτό και το νέο ΕΣΠΑ πρέπει να έχει τέτοια δομή, ώστε να βοηθήσει και την κτηνοτροφία με άρση της γραφειοκρατίας (ώστε κάποιος που θα πάρει μια επιδότηση για να φτιάξει έναν νέο στάβλο να μην την πάρει μετά από τέσσερα χρόνια, αλλά σε πραγματικό χρόνο), αλλά και υποδομές (ενέργεια από τον ήλιο, που θα περιορίσει και το κόστος παραγωγής).

Ισχυροποίηση των θεσμών ελέγχου

Ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας παρέδωσε στον ΕΛΟΓΑΚ, πριν αυτός καταργηθεί, ένα λογισμικό, το «Άρτεμις», το οποίο μπορεί σε πραγματικό χρόνο να καταγράφει πού σφάχτηκε το αρνί, ποιανού ήταν και σε ποιον πουλήθηκε το κρέας. Στην εξέλιξή του, μπορεί να κάνει ιχνηλασιμότητα στο κρεοπωλείο και αυτό μπορεί να αναπτυχθεί και στα γαλακτοκομικά. «Αυτό το λογισμικό που, όταν το δώσαμε στον ΕΛΟΓΑΚ, μας είπαν ότι θα κοστίσει 1.000.000 ευρώ και εμείς (ΣΕΚ) το δώσαμε με 14.000 ευρώ, δεν έχει ενεργοποιηθεί σε όλο του το μεγαλείο. Με την κατάργηση του ΕΛΟΓΑΚ, την ενοποίησή του με άλλους οργανισμούς, δημιουργήθηκε ο ΕΛΓΟ. Εμείς ζητάμε να ενεργοποιηθεί το λογισμικό και να δραστηριοποιηθεί. Ο απαιτούμενος έλεγχος δεν γίνεται στον βαθμό που θα έπρεπε. Εάν, λοιπόν, ισχυροποιηθούν αυτοί οι θεσμοί και δουλέψουν όπως πρέπει, θα είναι καλό και για τον καταναλωτή γιατί θα ξέρει τι αγοράζει και από πού προέρχεται, αλλά και για εμάς, διότι θα σταματήσει αυτός ο αθέμιτος ανταγωνισμός που γίνεται με τις ελληνοποιήσεις. Με τον τρόπο αυτόν, οι τιμές θα βελτιωθούν τόσο και για εμάς όσο και για τον καταναλωτή», τονίζει ο Τ. Πεβερέτος.

Από την Αργολίδα στις λαϊκές της Αττικής

Μια ιδιότυπη εσωτερική μετανάστευση τελείται κάθε μέρα στον νομό, καθώς 1.150 με 2.000 παραγωγοί προμηθεύουν την Αθήνα και τον Πειραιά στις λαϊκές αγορές με πάνω από 500 κιλά ημερησίως ο καθένας φρέσκα κηπευτικά, αλλά κυρίως με τα ξακουστά εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, μανταρίνια) της Αργολίδας.

Στο Δρέπανο συναντήσαμε τον ταμία της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας παραγωγών λαϊκών αγορών, Παναγιώτη Δωρή, ο οποίος αναφέρει ότι είναι ένας ευλογημένος νομός, που «κάποτε ήταν ο δεύτερος πιο εύρωστος νομός και τώρα είναι στους τελευταίους της χώρας».

«Έχω 25 στρέμματα εσπεριδοειδή και ήθελα να φτιάξω ένα καλύτερο αύριο για μένα και την οικογένειά μου. Είμαι 38 χρόνια στη λαϊκή, όμως, τα παιδιά μας αποφεύγουμε να τα κάνουμε αγρότες». Μάλιστα, αναφέρει ότι το 40% του κάμπου της Αργολίδας μένει ακαλλιέργητο εξαιτίας των αυξημένων τιμών στα εφόδια, της μη κοστολόγησης και διασφάλισης των τιμών των προϊόντων, της έλλειψης ενός εργοστασίου μεταποίησης και διακίνησης και της υψηλής φορολογίας. Όπως ο ίδιος τονίζει «αφού δεν εξασφαλίζουν το εισόδημα του αγρότη, πώς ζητούν τριπλασιασμό του ΟΓΑ; Ας ελέγξουν πρώτα πόσοι αγρότες χρωστούν στον ΟΓΑ και δεν πληρώνουν, όχι επειδή είναι “μπαταχτσήδες”, αλλά επειδή δεν έχουν να πληρώσουν».

Το μυστικό του ανθότυρου

Η «ΥΧ» βρέθηκε στην ορεινή Καρυά, όπου είχε την ευκαιρία να δει από κοντά τη διαδικασία τυροκόμησης της γραβιέρας στο τυροκομείο του Θεοδόση Μαυρόγιαννη. Ήταν μια εμπειρία άκρως εποικοδομητική, γεμάτη μυρωδιές, αλλά και εικόνες.

Το τυροκομείο είναι μια οικογενειακή επιχείρηση. «Επί 20 χρόνια δούλευα σε άλλα τυροκομεία, αλλά από το 2008 έχω τον δικό μου χώρο. Δεν έμπλεξα ποτέ με επιδοτήσεις. Κάθε χρόνο φτιάχναμε και κάτι από λίγο και έτσι έχω το κεφάλι μου ήσυχο», μας λέει ο Θ. Μαυρόγιαννης, που τον βρήκαμε να τυροκομεί γραβιέρα, μιας και τώρα είναι η εποχή της. Το τυροκομείο είναι δυναμικότητας 500 κιλών την ημέρα, ενώ την άνοιξη φτάνει τα 700 κιλά. Η τιμή που δίνεται στους κτηνοτρόφους για το γάλα είναι περίπου στο 1 ευρώ.

Η ξενάγησή μας ολοκληρώθηκε με μια συμβουλή για το ανθότυρο: «Αν το τυρί δεν κομπιάζει στον λαιμό, τότε είναι λεβεντιά. Αν πρέπει να πιεις νερό να πάει κάτω, τότε άσ’ το».

ΕΑΣ Αργολίδας – Ρέα: Προσφορά στον παραγωγό

Η βασική καλλιέργεια στην Αργολίδα είναι τα εσπεριδοειδή. Σχεδόν το 50% των δέντρων από όλη την Ελλάδα καλλιεργείται στον Νομό Αργολίδας, με πάνω από 400.000 τόνους και 90.000 στρέμματα, ενώ διαθέτει και το 70% των μεταποιητικών μονάδων και της χυμοποίησης. Όμως, τα τελευταία χρόνια, το εισόδημα των παραγωγών έχει υποβαθμιστεί, ενώ παρατηρείται μια μικρή κάμψη και στροφή σε άλλες καλλιέργειες, όπως τα βερίκοκα και τα κηπευτικά.

Στον νομό υπάρχουν, επίσης, οκτώ ιδιωτικές μονάδες εξαγωγής, καθώς και τέσσερα συνεταιριστικά εργοστάσια. Ένα από αυτά είναι και η ΕΑΣ Αργολίδας – Ρέα, με τζίρο 20 εκατομμυρίων ευρώ, η οποία δραστηριοποιείται στην παροχή υπηρεσιών προς τα 450 μέλη του, αλλά κυρίως στον χώρο της μεταποίησης, με το εργοστάσιο «Εσπερίδες». Αυτό ασχολείται με τη χυμοποίηση νωπών φρούτων σε συσκευασία τέτρα πακ, διαθέτοντας πέντε brands, που καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της αγοράς, καθώς και σημαντικό τμήμα της ιδιωτικής ετικέτας πολλών αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Ο συνεταιρισμός δημιουργήθηκε προπολεμικά, το 1937, και από το 1947, που εγκαινιάστηκε το πρώτο εργοστάσιο, λειτουργεί ανελλιπώς στον νομό, προσφέροντας τις υπηρεσίες του στην τοπική κοινωνία.

Η τιμή που δίνεται στους παραγωγούς-μέλη του συνεταιρισμού, με απόφαση του ΔΣ, είναι καλύτερη από αυτήν της αγοράς. Πρόπερσι, όταν η τιμή της αγοράς ήταν 7 λεπτά, τα μέλη πήραν 11 λεπτά, ενώ πέρσι στην αγορά ήταν 5 λεπτά και οι παραγωγοί-μέλη πήραν 7 λεπτά το κιλό. Στη μεταποίηση κατευθύνεται η δεύτερη και η τρίτη κατηγορία εσπεριδοειδών, ενώ το κόστος συλλογής ανέρχεται στα 3,5 λεπτά. Η φετινή σοδειά χαρακτηρίζεται καλύτερη, καθώς η πρώιμη ποικιλία πορτοκαλιών της Ναβαλίνας αυξήθηκε κατά 25%, αλλά και τα Μέρλιν, που είναι στην αρχή της συγκομιδής, φαίνεται –σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία– να έχουν αύξηση.

Πάνω από το 10% της παραγωγής εξάγεται σε 20 χώρες, με ανοδική τάση: «Είναι μια απόφαση που την πήραμε τα τελευταία χρόνια, ώστε να έχουμε μία εναλλακτική λύση. Είδαμε ότι μπορούμε να δίνουμε τη μάχη και να την κερδίζουμε», μας λέει ο Σπύρος Αντωνόπουλος, πρόεδρος της ΕΑΣ Αργολίδας – Ρέα, προσθέτοντας ότι «προσπαθούμε να προσφέρουμε στους παραγωγούς μας το καλύτερο, όπως τις τιμές, αλλά και να τους δώσουμε διάφορες κατευθύνσεις. Ο συνεταιρισμός ανήκει στα μέλη του, πρέπει να είναι ανταποδοτικός και ο παραγωγός να ξεχωρίζει από τους άλλους αγρότες».

Ακριβό το κόστος παραγωγής

Οι παραγωγοί βρίσκονται αντιμέτωποι με το ακριβό κόστος παραγωγής, καθώς τα λιπάσματα έχουν την πιο υψηλή τιμή από όλη την ΕΕ, αλλά και την ακριβή ενέργεια, ενώ η ανάγκη εξεύρεσης λύσης άμεσα για το εργόσημο καθίσταται επιτακτική. «Η πολιτεία πρέπει να δώσει άμεσα λύση στο θέμα αυτό. Ας μην κλείνουμε τα μάτια. Είτε θα δουλέψουν είτε θα πάνε στην παραβατικότητα. Ας τους δοθούν άδειες προσωρινής παραμονής και τα πρόστιμα, τα οποία υπάρχουν, να μειωθούν. Είναι τρελό να επιβάλλονται υψηλά πρόστιμα σε έναν παραγωγό που έχει 20-30 άτομα προσωπικό, ενώ φορολογείται γι’ αυτό. Δεν λέμε να μη φορολογούμαστε, αλλά να υπάρχει ένα δίκαιο σύστημα φορολόγησης και να εξορθολογήσουμε τα πράγματα», αναφέρει ο Σπ. Αντωνόπουλος. Πρόσθετο πρόβλημα αποτελεί τόσο το παράνομο εμπόριο με τα πορτοκάλια, αλλά και η παραβατικότητα στον κάμπο με τις κλοπές στα κτήματα.

Στις «Εσπερίδες»

Στο εργοστάσιο «Εσπερίδες», είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε και να δούμε τη διαδικασία χυμοποίησης, αλλά και τυποποίησης. Η δυνατότητα παραγωγής φτάνει τους 30 τόνους την ώρα, ενώ κάθε μία από τις πέντε γραμμές συσκευασίας είναι δυναμικότητας 6.000 τεμαχίων την ώρα. Για τη συνεργασία σχετικά με τη συσκευασία της Green Cola, μας ενημέρωσε ο υπεύθυνος παραγωγής, Παναγιώτης Βαμβακάς, τονίζοντας ότι η κεντρική ιδέα που διέπει το εργοστάσιο είναι ότι «εμείς, σε μια εποχή δύσκολη, δεν βαριόμαστε και δεν προλαβαίνουμε να δουλεύουμε».

Ανάγκη η στήριξη βιώσιμων καλλιεργειών

Τα εσπεριδοειδή είναι μια καλλιέργεια σημαντική για την Ελλάδα. Ελλοχεύει, όμως, ο κίνδυνος να χαθεί, είτε γιατί υποβαθμίζεται είτε λόγω της ασθένειας τριστέτσα, η οποία τα ξεραίνει. Όπως μας εξηγεί ο Σπ. Αντωνόπουλος, «εδώ έγιναν ελάχιστα πράγματα και θεωρώ ότι είναι έγκλημα να χάσουμε αυτή την καλλιέργεια. Είναι μια δενδρώδης καλλιέργεια, που θέλει δέκα χρόνια για να σου αποδώσει το φυτό. Αν χαθούν αυτές οι καλλιέργειες, κανένας –και ειδικά στην εποχή μας, με δεδομένα τα προβλήματα της ελληνικής γεωργίας, τον μικρό κλήρο και τη μείωση εισοδήματος– δεν θα το ξανακάνει».

Στη συνέχεια, ο ίδιος τονίζει ότι τα εσπεριδοειδή είναι μια δυναμική καλλιέργεια, κύρια εξαγωγική, και η τριστέτσα είναι μια ευκαιρία «για να προχωρήσουμε σε ένα δυναμικό βήμα, να αλλάξουμε τις ποικιλίες και να μπούμε δυναμικά στην αγορά με ένα ανταγωνίσιμο ελληνικό πορτοκάλι. Οι παραγωγοί μπορούν να το κάνουν μόνο μέσω των οργανώσεών τους, ξεφεύγοντας από τη λογική που τους ήθελε, στην ουσία, δημόσιους υπαλλήλους, και πότε θα πάρουμε επιδοτήσεις και πότε θα πάρουμε αποζημιώσεις. Σε επίπεδο αγροτικής πολιτικής, είναι καιρός να αφήσουμε τα μεγάλα λόγια και να στραφούμε με βιώσιμες καλλιέργειες στην Ελλάδα. Είναι η μόνη λύση»

Των Ανθής Γεωργίου και Κυριάκου Λάμπρου