6 Επιτυχημένα παραδείγματα νέων αγροτών από όλη τη χώρα

Νέοι αγρότες που εντάχθηκαν σε παλιότερα προγράμματα πρώτης εγκατάστασης. Νέοι άνθρωποι που ξεκίνησαν με φιλοδοξίες και δεν τα παράτησαν. Ο λόγος για τους πρωταγωνιστές του ρεπορτάζ μας, που αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα περιπτώσεων που τόλμησαν και τα κατάφεραν.Σύμφωνα με όσα ανέφεραν στην «ΥΧ», οι δυσκολίες και οι απογοητεύσεις δεν λείπουν, όμως σημασία έχει –όσο ρομαντικό και αν ακούγεται αυτό– να αγαπάς αυτό που κάνεις και να μην υπολογίζεις μόνο στις επιδοτήσεις.

Από την Θεσσαλία μέχρι τον Έβρο και από την Κεντρική Μακεδονία μέχρι την Πελοπόννησο, το συμπέρασμα είναι ένα: Τα προγράμματα βοηθούν, αν υπάρχει σχεδιασμός της επένδυσης, αλλά αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι άλλο από την περίοδο που θα ακολουθήσει μετά την ένταξη στο πρόγραμμα των νέων αγροτών. Τότε είναι που απαιτείται η μεγαλύτερη προσπάθεια και επιμονή στον στόχο.

Θεσσαλία

Κ. Τέλιος: Μόνο αν αγαπάς αυτό που κάνεις θα επιτύχεις

Μιλώντας με έναν αγρότη για προγράμματα, επιδοτήσεις και επιχειρηματικά σχέδια, αυτό που περιμένεις να ακούσεις είναι για τα προβλήματα, τη γραφειοκρατία και το ανάλγητο κράτος που κρατά όμηρους όσους θέλουν να επενδύσουν στην πρωτογενή παραγωγή. Για τον 38χρονο Κώστα Τέλιο από την Καρδίτσα, όμως, η ιεράρχηση των προβλημάτων είναι διαφορετική. Όχι ότι και αυτά δεν υπάρχουν, αλλά για τον Θεσσαλό νέο αγρότη, που εντάχθηκε στο πρόγραμμα πρώτης εγκατάστασης το 2005, προτεραιότητα έχει η αγάπη για αυτό που επιλέγεις να κάνεις. «Όσοι απέτυχαν ή τα παράτησαν πιστεύω ότι οφείλεται στο γεγονός ότι δεν ήθελαν να ασχοληθούν με τη γη. Προκειμένου να γίνεις αγρότης, πρέπει να έχεις ζήλο και όχι να το κάνεις από ανάγκη», αναφέρει χαρακτηριστικά στην «ΥΧ».

Ο ίδιος κατάγεται από αγροτική οικογένεια και αφού εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις αποφάσισε να ασχοληθεί αμέσως με τη γεωργία. Σήμερα, ο κ. Τέλιος καλλιεργεί 80 στρ. καπνό, 100 στρ. βαμβάκι, 35 στρ. καλαμπόκι και 10 στρ. τριφύλλι. Μάλιστα, σύμφωνα με όσα μας είπε, σκέφτεται να ενταχθεί ξανά στα νέα σχέδια βελτίωσης, προκειμένου να εκσυγχρονίσει περεταίρω την επιχείρησή του. «Θέλω να επενδύσω μέσω του ΠΑΑ 2014 – 2020 σε νέες τεχνολογίες και αποθηκευτικούς χώρους. Η τεχνολογία βοηθάει πάρα πολύ τη δουλειά μας, αφού μειώνει το κόστος καλλιέργειας».

Ποια ήταν, όμως, η δικιά του εμπειρία από τα προγράμματα; Σύμφωνα με όσα μας τονίζει, το μεγαλύτερο πρόβλημα με το οποίο θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος κάποιος έχει να κάνει με τις καθυστερήσεις στις εγκρίσεις και την αβεβαιότητα με τις πληρωμές. «Εντάχθηκα στο πρόγραμμα νέων αγροτών του 2005 και το 2010 κατέθεσα φάκελο ένταξης στα Σχέδια Βελτίωσης. Ωστόσο, η διαδικασία έγκρισης για τα Σχέδια Βελτίωσης είχε μεγάλη καθυστέρηση, με αποτέλεσμα να την λάβω μετά από τρία περίπου χρόνια, ενώ η πληρωμή έγινε μετά από 5 χρόνια. Με αυτή την καθυστέρηση, δεν μπορεί να γίνει κανένας προγραμματισμός», μας λέει. Και προσθέτει: «Σημαντικό είναι επίσης να κάνεις προγραμματισμό, ώστε να δεις αν μπορείς να ανταπεξέλθεις και μετά τα προγράμματα».

Στερεά Ελλάδα

Λ. Τσέλλος: O νέος αγρότης χρειάζεται κάτι περισσότερο από τα χρηματοδοτικά εργαλεία

Υπομονή και επιμονή προτείνει ο Λευτέρης Τσέλλος, κτηνοτρόφος από τα Βάγια Θηβών. Εντάχθηκε στο πρόγραμμα των νεοεισερχομένων αγροτών το 2014. Μέχρι σήμερα, όπως αναφέρει ο ίδιος, έχει λάβει 12.000 ευρώ και υπολείπονται άλλα 5.000 ευρώ.

Το αρχικό κεφάλαιο πήγε όλο στην επιχείρηση και το ίδιο θα συμβεί και με το υπολειπόμενο. Όλο αυτό το διάστημα, όπως μας εξηγεί, κατάφερε με πολύ κόπο να στήσει μια επιχείρηση που καμία σχέση δεν έχει με αυτήν που κληρονόμησε από τον πατέρα του: «Από τα κέρδη, το μεγαλύτερο ποσοστό πήγαινε σε επενδύσεις, με αποτέλεσμα σήμερα να διαχειρίζομαι 370 πρόβατα και 280 στρέμματα καλλιέργειες (μηδική, σόργο, τριτικάλε, βρώμη, καλαμπόκι και βαμβάκι). Παρέλαβα από τον πατέρα μου 120 πρόβατα και 50 στρέμματα γης. Παρατηρώντας την κατάσταση που επικρατεί στον τομέα του γάλακτος και ειδικά στο πρόβειο, συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να επενδύσω στη μεταποίηση του προϊόντος και να παράγω παραδοσιακά γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι γνώσεις που πήρα από την τυροκομική σχολή αποτελούν για εμένα τη βάση της επαγγελματικής μου ολοκλήρωσης».

Για τα επόμενα βήματα, ο κ. Τσέλλος σχεδιάζει να ενταχθεί στο πρόγραμμα Leader που προωθεί η Τοπική Αναπτυξιακή του Ελικώνα – Παρνασσού, με στόχο τη διεύρυνση της γκάμας των γαλακτοκομικών προϊόντων, την ιχνηλασιμότητα, τη συμμετοχή σε εκθέσεις και την επέκταση του δικτύου πώλησης:

«Παράλληλα, επιδιώκω και τη συνεργασία με άλλους συναδέλφους κτηνοτρόφους και μεταποιητές, για να μπορέσουμε να έχουμε καλύτερη κάλυψη της αγοράς».

Στην ερώτησή μας γιατί ένα μεγάλο ποσοστό νεοεισερχομένων αγροτών εγκαταλείπουν το πρόγραμμα, η απάντησή του είναι αφοπλιστική: «Δεν ξεκινούν με υποδομή και είναι δύσκολο για κάποιον που εισέρχεται στο επάγγελμα να μπορέσει να ανταπεξέλθει. Επειδή δεν γνωρίζει τις δυσκολίες, εύκολα παραπλανάται από διάφορους “μελετητές” και από “ειδικούς” που υπόσχονται πολλά και γρήγορα κέρδη. Αυτή η λαθεμένη εικόνα τον οδηγεί στην απογοήτευση και κατά συνέπεια στην έξοδο από το επάγγελμα».

Κλείνοντας, ο κ. Τσέλλος εστίασε στην πολιτική που εφαρμόζει το ΥΠΑΑΤ για τη στήριξη των νέων αγροτών, αναφέροντας τα εξής: «Η χώρα μας έχει πολλές δυνατότητες να ενισχύσει την αγροτική μας οικονομία, προϋποθέτει όμως μια σειρά μέτρων, ενισχύοντας εκείνες τις δράσεις οι οποίες είναι αποτελεσματικές και δίνουν προοπτική στην εθνική μας οικονομία».

Κεντρική Μακεδονία

Χ. Γκότσικας: Η γεωργία δεν είναι ούτε εύκολη δουλειά ούτε ανέξοδη υπόθεση

Με περισσότερα από 1.100 στρέμματα μεγάλων καλλιεργειών, ο 36χρονος αγρότης Χρήστος Γκότσικας από το Κιλκίς εντάχθηκε στο πρόγραμμα των νέων αγροτών πριν από περίπου 12 χρόνια. Ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, κατάφερε σταδιακά όχι μόνο να αυξήσει τα στρέμματα του, αλλά και να προχωρήσει στη γεωργία ακριβείας, στην ολοκληρωμένη διαχείριση της γεωργικής παραγωγής του, όπως και να αναπτύξει συμβολαιακή γεωργία με άλλους συναδέλφους του. Χωρίς κάποιες εξειδικευμένες σπουδές, αλλά με διάθεση για σκληρή δουλειά και επιμονή σε αυτό που κάνει, ο Χρήστος Γκότσικας αποτελεί παράδειγμα αγρότη που κατάφερε να αξιοποιήσει στο μέγιστο τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης.

Κλειδί για την επιτυχία του, όπως σημειώνει, ήταν η επιλογή του σωστού και κατάλληλου μελετητικού γραφείου και συμβούλου γεωργίας για τη σύνταξη του φακέλου του και την μετέπειτα υποστήριξη για τη βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής του. «Ένας αγρότης δεν μπορεί από μόνος του να συντάξει τον φάκελο για να ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να επιλέξει κανείς το γραφείο και τον σύμβουλο που θα αναλάβει τον φάκελο, να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες, ώστε να είναι επιτυχής η κατάληξη του επενδυτικού σχεδίου του. Από εκεί και πέρα, υπάρχει αρκετή γραφειοκρατία και χρειάζεται γερή δόση υπομονής μέχρι να ενταχθείς στο πρόγραμμα», δηλώνει. Φέτος έχει καταθέσει νέο φάκελο και δικαιολογητικά στο πρόγραμμα για την εγκατάσταση νέων αγροτών, που είναι για την αρραβωνιαστικιά του, όπως λέει χαρακτηριστικά. «Σκοπεύουμε να αναπτυχθούμε σε 50 στρέμματα στα αρωματικά φυτά και βότανα, αρώνια και λεβάντα, ώστε να μη χρειάζεται να καλλιεργούμε κάθε χρόνο, αλλά και να επενδύσουμε σε εξοπλισμό και μηχανήματα».

Στο ερώτημα γιατί άλλοι αγρότες δεν έχουν καταφέρει να αξιοποιήσουν τα διαθέσιμα προγράμματα και έχουν εγκαταλείψει ή αποτύχει στις επιλογές τους στην αγροτική παραγωγή, ο Χρήστος απαντά πως ο αγροτικός χώρος δεν είναι ούτε εύκολη δουλειά ούτε ανέξοδη υπόθεση. «Υπάρχουν», επισημαίνει, «μεγάλα κοστολόγια και φόροι και μεγάλη αβεβαιότητα για το πώς θα πάει η σοδειά σου, ενώ από την άλλη πλευρά δεν μπορείς να περιμένεις μόνο τις επιδοτήσεις για να αναπτυχθείς». Στα επόμενα πλάνα του 36χρονου αγρότη, εκτός από την εγκατάσταση του συστήματος GPS που ήδη διαθέτει και της υδρολίπανσης που γίνεται με σταγονίδια στα χωράφια του, είναι και η χρήση των drones για μεγαλύτερη απόδοση της καλλιεργήσιμης έκτασής του.

Πελοπόννησος

Ν. Ελευθερίου: Κάποιοι έγιναν νέοι αγρότες μόνο για την επιδότηση

Με 170 αιτήσεις ένταξης στο πρόγραμμα των Νέων Αγροτών εμφανίστηκε η Αργολίδα, πιάνοντας την προτελευταία θέση σε σχέση με τους άλλους νομούς της περιφέρειας.

Είναι σαφές ότι ο αριθμός αυτός είναι μικρός, εάν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος της αγροτικής οικονομίας στην Αργολίδα. Στο πρόγραμμα αυτό, που έχουν ενταχθεί εκατοντάδες νέοι στο παρελθόν, άλλοι εντάχθηκαν με σκοπό να δημιουργήσουν μία επαγγελματική πορεία εξελίξιμη και άλλοι απλά για να πάρουν μία ακόμη επιδότηση και να εξαφανιστούν με την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Ο Νίκος Ελευθερίου από την Δήμαινα έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα των Νέων Αγροτών από το 2002 και, έχοντας σαν βάση τα ελαιόδεντρα που καλλιεργούσε ο πατέρας του και ο παππούς του, μπήκε στην παραγωγή. Όπως δηλώνει στην «ΥΧ»: «Ξεκίνησα με τα ελαιόδεντρα και λίγες αχλαδιές. Σήμερα, μετά από μία πορεία 15 ετών, έχω καταφέρει να τριπλασιάσω την παραγωγή των αχλαδιών, συνεχίζοντας παράλληλα να είμαι και ελαιοκαλλιεργητής».

Κάνοντας μία σύντομη αναδρομή στο παρελθόν, θα θυμηθεί ότι η δημιουργία και η κατάθεση του φακέλου για το πρόγραμμα Νέοι Αγρότες ήταν μία απλή τυπική διαδικασία, αλλά «τα προβλήματα άρχισαν όταν σαν νέος αγρότης θέλησα να κάνω ένα βήμα παραπάνω και να μπω στο πρόγραμμα των Σχεδίων Βελτίωσης. Η επαφή μου με το δημόσιο ήταν οδυνηρή, αφού χρειαζόταν να κατεβαίνω αρκετές φορές από το χωριό μου στην Αθήνα, υπακούοντας στους κανόνες της γραφειοκρατίας και τις λογικές της κρατικής διοίκησης». Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, όμως ο Νίκος Ελευθερίου θα κάνει το παραπάνω βήμα, αφού, όπως αναφέρει: «Στην προσπάθειά μου να αξιοποιήσω τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξη πέρασα στην αγορά αγροτικών μηχανημάτων αλλά και στη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων και ψυγείων προκειμένου να βελτιώσω και να αυξήσω την εμπορική δυνατότητα που είχα». Τι συμβαίνει, όμως, και ενώ ο ίδιος δημιούργησε νέες δυνατότητες άλλοι εγκαταλείπουν; «Υπήρξαν κάποιοι που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα χωρίς να έχουν κανένα στόχο και πήραν τα 15 χιλιάρικα τότε για να πάρουν το αυτοκινητάκι τους και να μην παράγουν τίποτε, αφού δεν υπήρχε κανένας έλεγχος και καμία πραγματική δέσμευση από το Κράτος».

Όσο για το μέλλον, ο Νίκος Ελευθερίου θα τονίσει ότι: «Μόλις αποκατασταθεί η ομαλότητα στην οικονομία, τότε ο στόχος θα είναι η μακρόχρονη επένδυση σε μηχανήματα που θα φέρουν τη μείωση του κόστους παραγωγής».

Δυτική Ελλάδα

Δ. Χαραλαμποπούλου: Τα προγράμματα βοηθούν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη μιας αγροτικής επιχείρησης

Γυναίκα, μητέρα, νέα αγρότισσα. Τρεις ρόλοι διαφορετικοί και απαιτητικοί που δύσκολα συνδυάζονται, εάν δεν είσαι αποφασισμένος για αυτό που κάνεις και για όλα όσα καλείσαι να αντιμετωπίσεις 24 ώρες το 24ωρο, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών και γιορτών.

Η 33χρονη Διονυσία Χαραλαμποπούλου καταφέρνει να συνδυάσει και τους τρεις ρόλους και να κοιτά το μέλλον με αισιοδοξία και όρεξη για δουλειά.

Μαζί με τον σύζυγό της, Γιάννη Αργυρό, επίσης αγρότη, καλλιεργεί 100 στρέμματα διαφόρων κηπευτικών και λαχανικών, σε θερμοκηπιακές (πρώιμες και όψιμες) και υπαίθριες καλλιέργειες (καρπούζι, σέλερι, πατάτες, κολοκύθια, πράσα, κριθάρι, μαρούλια) στο Καρδιακαύτι Ηλείας.

«Η δουλειά είναι πολύ δύσκολη. Και ειδικά αν είσαι μητέρα τριών παιδιών. Όμως ήταν επιλογή μου και αγαπώ πολύ αυτό που κάνω. Δεν μπορώ να μην πω ότι οι συνθήκες που αντιμετωπίζει ένας αγρότης είναι πολύ δύσκολες, καθώς εξαρτάσαι από τις τιμές που επιβάλλουν οι έμποροι, από τις καιρικές συνθήκες και τις υψηλές εισφορές που καλούμαστε να πληρώσουμε. Δίνουμε μεγάλο αγώνα».

Η κα Χαραλαμποπούλου εντάχθηκε το 2014 στο πρόγραμμα πρώτης εγκατάστασης νέων γεωργών, το οποίο, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, την βοήθησε σε μεγάλο βαθμό για την εξέλιξη της αγροτικής της επιχείρησης, τη δημιουργία θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων και τη βελτίωση των υπαρχόντων.

Αναμένοντας τη 2η και 3η δόση από τα Σχέδια Βελτίωσης, έχει προγραμματίσει να δημιουργήσει τις κατάλληλες υποδομές για τη φύλαξη και διατήρηση των αγροτικών προϊόντων που παράγει.

Η 33χρονη νέα αγρότισσα τόνισε πως για να πετύχει κάποιος στον αγροτικό τομέα θα πρέπει να έχει πίστη στον εαυτό του, να μην το βάζει κάτω στις δυσκολίες που συναντά και φυσικά να αγαπά αυτό που κάνει και να προσπαθεί για το καλύτερο.

Ερωτηθείσα για τους λόγους που άλλοι συνάδελφοί της που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα στην πορεία τα παράτησαν ή απέτυχαν στις επιλογές τους, η κα Χαραλαμποπούλου ανέφερε πως ενδεχομένως δεν κατάφεραν να πετύχουν τους στόχους που έθετε το πρόγραμμα και δεν επέκτειναν τις καλλιέργειές τους. Υπάρχουν και περιπτώσεις, βέβαια, ανθρώπων που δεν γνώριζαν τις δυσκολίες του συγκριμένου επαγγέλματος, αποφάσισαν να αξιοποιήσουν τα κτήματα συγγενών τους, αλλά στο τέλος κατάλαβαν ότι πρόκειται για μια σκληρή και απαιτητική δουλειά και τα παράτησαν.

Αν. Μακεδονία

Χ. Φαλής, Ροδόπη: Να διαβάζει και να ενημερώνεται ο νέος αγρότης για τις καινοτομίες

Ο Χρήστος Φαλής, από την Παραδημή του Νομού Ροδόπης, έκανε τα χαρτιά του το 2009 για το πρόγραμμα νέων αγροτών και καλλιεργεί βαμβάκι και σιτάρι.

Καταγόμενος από αγροτική οικογένεια, επέλεξε να συνεχίσει την… αγροτική, όπως λέει, χωρίς κανέναν προβληματισμό. Αξιοποιώντας τα Σχέδια Βελτίωσης, προμηθεύτηκε γεωργικό ελκυστήρα. Στη συνάντησή του με την γραφειοκρατία δεν αντιμετώπισε δυσκολίες, παρά μόνο στην παρακολούθηση σεμιναρίων, η οποία ήταν απαραίτητη για την ένταξή του στο πρόγραμμα. «Όσοι σχεδιάζουν τα σεμινάρια από το υπουργείο προφανώς δεν γνωρίζουν ποια περίοδο εργαζόμαστε στα χωράφια. Μας είχαν καλέσει τον Απρίλιο που είχαμε πολλές δουλειές και αναγκαζόμασταν και παρακολουθούσαμε οκτώ ώρες το σεμινάριο που ήταν υποχρεωτικό».

Θεωρεί ότι είναι βασικό να διαβάζει και να ενημερώνεται ο νέος αγρότης για τις ανάγκες και τις καινοτομίες του πρωτογενούς τομέα. «Σε κάποιες χώρες είναι υποχρεωτικό να τελειώσει ο αγρότης μια σχολή για να ασχοληθεί με τη γη επαγγελματικά, να ενημερωθεί για την ορθολογική χρήση φυτοφαρμάκων, τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και πολλά άλλα θέματα, όπως είναι οι ασθένειες. Ευτυχώς, εδώ μας διευκολύνουν οι γεωπόνοι της ΔΑΟΚ» εξηγεί, για να τονίσει πόσο σημαντική είναι η σωστή ενημέρωση στην επιτυχή υλοποίηση ενός προγράμματος.

Ο ίδιος παραμένει πιστός στην καλλιέργεια του βαμβακιού και προβληματίζεται γύρω από τη στροφή στην ποιοτική καλλιέργεια του «λευκού χρυσού» της Ροδόπης. Ο κ. Φαλής παρατηρεί ότι πολλοί συνάδελφοί του στράφηκαν στις δενδρώδεις καλλιέργειες, αντιλαμβάνεται ότι ενδεχόμενα χρειάζεται να γίνει μια στροφή και σε άλλη καλλιέργεια, σημειώνοντας «εάν γίνει ολοκληρωμένη διαχείριση του βαμβακιού, μπορούμε να παραμείνουμε 100% στο βαμβάκι, με μια σωστή πιστοποίηση».

Αξιολογώντας τις κινήσεις συναδέλφων του σε σχέση με το πρόγραμμα νέων αγροτών, επισημαίνει ότι ορισμένοι εγκατέλειψαν γιατί «δεν τήρησαν τα στρέμματα που όφειλαν να σπείρουν και τους έκοψαν, αλλά και για αρκετούς ακόμα λόγους».

Γράφουν οι: Χ. Διαμαντόπουλος, Γ. Σάρρος, Γ. Αργυρίου, Α. Χρυσοχόου, Ν. Τζώρτζη, Μ. Αμπατζή