Ο κατάλογος των αγροτικών ζώων της Ελλάδας

Οι γενετικοί πόροι των αγροτικών ζώων έχουν στρατηγική σημασία για την πρωτογενή παραγωγή, γιατί περιλαμβάνουν τις υφιστάμενες φυλές και ταυτόχρονα αποτελούν την πρώτη ύλη για τη δημιουργία νέων φυλών ζώων, κατάλληλων τόσο για τη σύγχρονη ανταγωνιστική όσο και για τη βιώσιμη και περιβαλλοντικά φιλική γεωργία και κτηνοτροφία.

Η διατήρηση της βιοποικιλότητας των γενετικών πόρων, εκτός από τη σημασία της ως συστατικού της πολιτιστικής μας κληρονομ ιάς, επιτρέπει την επιλογή των κατάλληλων φυλών ή την ανάπτυξη νέων τύπων, που να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, στις οποίες περιλαμβάνονται και η κλιματική αλλαγή, η νέα γνώση σχετικά με τις διατροφικές απαιτήσεις του ανθρώπου, καθώς και αλλαγές στις συνθήκες της αγοράς και στις ανάγκες της κοινωνίας.

Οι συντονισμένες δράσεις διατήρησης και αξιοποίησης των φυλών των αγροτικών ζώων έχουν υψηλή προτεραιότητα στην αγροτική πολιτική της ΕΕ, σε συνδυασμό με τη στροφή της κτηνοτροφικής παραγωγής προς την παραγωγή προϊόντων ποιότητας, δεδομένου ότι οι φυλές αυτές αποτελούν τη βάση παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων, σε περιοχές απαλλαγμένες μολύνσεων, με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον. Επομένως, σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, υπάρχει η ανάγκη να εργαστούν μαζί όλοι οι φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων, για τον καθορισμό σαφών θέσεων ως προς τις προτεραιότητες δράσης για τη διατήρηση και αξιοποίησή τους.

Στον κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες και σύντομη περιγραφή των Ελληνικών Φυλών Αγροτικών Ζώων. Επιπλέον, τονίζεται η σημασία των ζωικών γενετικών πόρων και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Εστιακού Σημείου Τεκμηρίωσης στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Προγράμματος του FAO για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας των αγροτικών ζώων.

Φυλές αγροτικών ζώων Ελλάδας

Ανάλογα με τον πληθυσμό των ζώων, τον αριθμό, δηλαδή, των θηλυκών ζώων αναπαραγωγής, όπως καταγράφηκε το 2015, η φυλή εντάσσεται στην κατηγορία εκτός κινδύνου, απειλούμενη, σε κρίσιμη κατάσταση ή σε κατάσταση εξαφάνισης.

Φυλές βοοειδών

Όνομα Φυλής: Βραχυκερατική
Περιοχή εκτροφής: Ορεινές περιοχές της Ηπείρου, της Αιτωλοακαρνανίας και της Κεφαλλονιάς
Πληθυσμός: 6.755 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Κατερίνης
Περιοχή Εκτροφής: Θεσσαλία
Πληθυσμός: 476 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Συκιάς
Περιοχή εκτροφής: Σιθωνία Χαλκιδικής
Πληθυσμός: 103 (σε κατάσταση εξαφάνισης)

Όνομα Φυλής: Ελληνικός Βούβαλος
Περιοχή εκτροφής: Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία, Θράκη
Πληθυσμός: 2.549 (απειλούμενη)

Φυλές Προβάτων

Όνομα Φυλής: Αγρινίου
Περιοχή εκτροφής: Πεδινό τμήμα Αιτωλοακαρνανίας
Πληθυσμός: 853 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Άργους
Περιοχή εκτροφής: Πεδινές περιοχές Άργους, Μεσσηνία
Πληθυσμός: 0 (σε κατάσταση εξαφάνισης)

Όνομα Φυλής: Ζακύνθου
Περιοχή εκτροφής: Ζάκυνθος
Πληθυσμός: 1.118 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Θράκης
Περιοχή εκτροφής: Θράκη
Πληθυσμός: 225 (σε κρίσιμη κατάσταση), στοιχεία 2007

Όνομα Φυλής: Καλαρρύτικο
Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος, Θεσσαλία
Πληθυσμός: 7.242 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Καραγκούνικο
Περιοχή εκτροφής: Θεσσαλία
Πληθυσμός: 190. 000 (εκτός κινδύνου), στοιχεία 2011

Όνομα Φυλής: Καρύστου
Περιοχή εκτροφής: Εύβοια
Πληθυσμός: 60. 000 (εκτός κινδύνου), στοιχεία 2011

Όνομα Φυλής: Κατσικά
Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος
Πληθυσμός: 1.710 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Κεφαλληνίας
Περιοχή εκτροφής: Κεφαλονιά
Πληθυσμός: 35.000 (εκτός κινδύνου), στοιχεία 2011

Όνομα Φυλής: Κύμης
Περιοχή εκτροφής: Εύβοια
Πληθυσμός: 893 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Λέσβου
Περιοχή εκτροφής: Λέσβος, Λήμνος
Πληθυσμός: 31.172 (εκτός κινδύνου)

Όνομα Φυλής: Μπούτσικο (ορεινό Ηπείρου)
Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος
Πληθυσμός: 9.000 (απειλούμενη), στοιχεία 2007

Όνομα Φυλής: Πηλίου
Περιοχή εκτροφής: Θεσσαλία (Μαγνησία)
Πληθυσμός: 3.016 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Σαρακατσάνικο
Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος Θεσσαλία
Πληθυσμός: 1.695 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Σερρών
Περιοχή εκτροφής: Θράκη
Πληθυσμός: 3.377 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Γλώσσας Σκοπέλου
Περιοχή εκτροφής: Σκόπελος, Μαγνησία
Πληθυσμός: 3.477 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Σφακίων
Περιοχή εκτροφής: Κρήτη (Σφακιά)
Πληθυσμός: 72.000 (εκτός κινδύνου)

Όνομα Φυλής: Φλώρινας (Πελαγονίας)
Περιοχή εκτροφής: Δυτική Μακεδονία
Πληθυσμός: 577 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Φριζάρτα
Περιοχή εκτροφής: Ήπειρος, νομοί Άρτας, Αιτωλοακαρνανίας
Πληθυσμός: 47.000 (εκτός κινδύνου)

Όνομα Φυλής: Χίου
Περιοχή εκτροφής: Κεντρική Μακεδονία, Δυτική και Ανατολική Μακεδονία και σε περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας
Πληθυσμός: 22.658 (εκτός κινδύνου)

Αίγες

Όνομα Φυλής: Αίγα Σκοπέλου
Περιοχή εκτροφής: Σκόπελος, Αλόννησος, Σκιάθος, Μαγνησία
Πληθυσμός: 8.851 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Εγχώρια Αίγα
Περιοχή εκτροφής: Όλη η χώρα
Πληθυσμός: Άγνωστος (εκτός κινδύνου)

Χοίροι

Όνομα Φυλής: Ελληνικός Χοίρος
Περιοχή εκτροφής: Ξάνθη, Αιτωλοακαρνανία, Ηλεία
Πληθυσμός: 1.123 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Ίπποι

Όνομα Φυλής: Θεσσαλίας
Περιοχή εκτροφής: Θεσσαλία
Πληθυσμός: 601 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Μεσσαρά Κρήτης
Περιοχή εκτροφής: Κρήτη, Πελοπόννησος
Πληθυσμός: 131 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Πηνείας
Περιοχή εκτροφής: Ζάκυνθος, Πελοπόννησος, Αιτωλοακαρνανία, Αττική
Πληθυσμός: 80 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Πίνδου
Περιοχή εκτροφής: Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα
Πληθυσμός: 3.489 (απειλούμενη)

Όνομα Φυλής: Σκύρου
Περιοχή εκτροφής: Σκύρος, Θεσσαλία, Εύβοια, Στερεά Ελλάδα
Πληθυσμός: 176 (σε κρίσιμη κατάσταση)

Όνομα Φυλής: Εγχώριος Ελληνικός
Περιοχή εκτροφής: Όλη η χώρα
Πληθυσμός: Δεν υπάρχουν στοιχεία – Απαιτείται έρευνα

Το πληροφοριακό σύστημα για τη βιοποικιλότητα των αγροτικών ζώων (EFABIS)

Το Πληροφοριακό Σύστημα για τη Βιοποικιλότητα των Αγροτικών Ζώων (EFABIS) αποτελεί πηγή πληροφόρησης για τις φυλές των αγροτικών ζώων και εργαλείο διαχείρισης και παρακολούθησης της εξέλιξης του πληθυσμού τους.

Η Βάση Δεδομένων για τις φυλές των αγροτικών ζώων της Ελλάδας, είναι τμήμα του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πληροφόρησης για τη Βιοποικιλότητα των Αγροτικών Ζώων και στη χώρα μας εξυπηρετείται από υπολογιστές του Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών στη Θεσσαλονίκη (ΕΛΓΟ). Η επικαιροποίηση των δεδομένων του πληθυσμού γίνεται σε συνεργασία της Δρ. Χριστίνας Λίγδα, αναπληρώτριας ερευνήτριας ΙΚΕΘ, ΕΛΓΟ, η οποία είναι και ο σύνδεσμος της χώρας μας με το Ευρωπαϊκό Εστιακό Σημείο Τεκμηρίωσης για τους Ζωικούς Γενετικούς Πόρους, με τη Διεύθυνση Εισροών Ζωικής Παραγωγής.

Το παγκόσμιο πρόγραμμα δράσης για τους γενετικούς πόρους των αγροτικών ζώων

Οι δράσεις για τη διαχείριση και ανάπτυξη των γενετικών πόρων των Αγροτικών Ζώων εντάσσονται σε ένα Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης για τη Διατήρηση των Γενετικών Πόρων. Το πρόγραμμα αυτό είναι η βάση με την οποία πρέπει να συντονίζουμε τις δράσεις μας για την ανάπτυξη και υλοποίηση ενός δικού μας σχεδίου διατήρησης, προσαρμοσμένου στις ιδιαίτερες ανάγκες της χώρας μας.

Το Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης του FAO αποτελεί το κύριο διεθνές εργαλείο συντονισμού των δράσεων για τη διαχείριση των γενετικών πόρων των αγροτικών ζώων, σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι δράσεις μεταξύ των χωρών (Εθνικών Σημείων Επαφής) συντονίζονται από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εστιακών Σημείων Τεκμηρίωσης.

Γράφουν: Ανδρέας Γεωργούδης, καθηγητής πανεπιστηµίου,
π. πρόεδρος του ΕΛΟΓΑΚ – εντεταλµένος σύµβουλος Ε∆ΟΚ
∆ρ. Χριστίνα Λίγδα, αναπληρώτρια ερευνήτρια ΙΚΕΘ, ΕΛΓΟ