Oδηγός για αγροτικές επενδύσεις μέσω του νέου Αναπτυξιακού νόμου

Ευρύτερο πεδίο δράσης, σε σχέση με τον προηγούμενο νόμο, για επενδύσεις στον αγροκτηνοτροφικό τομέα προσφέρει ο νέος Αναπτυξιακός, θέτοντας όμως παράλληλα πλαφόν 500.000 ευρώ στο ύψος της ενίσχυσης που μπορεί να λάβει ο κάθε επενδυτής.  

Λιγότεροι είναι οι περιορισμοί στη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων, καθώς π.χ. για τη δημιουργία ενός οινοποιείου ή ενός ελαιοτριβείου, δεν τίθενται ως αυστηρά προαπαιτούμενα η παραγωγή ΠΟΠ οίνου ή η ελλειμματικότητα αντίστοιχων μονάδων σε τοπικό επίπεδο αντίστοιχα. Βεβαίως, σημαντικός παραμένει ο ρόλος των ΔΑΟΚ, οι οποίες θα καλούνται να εξετάσουν και να αποφανθούν τη σκοπιμότητα της επένδυσης, την ύπαρξη -ή μη- πρώτης ύλης κ.λπ.

Με δύο ΚΥΑ που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη Τρίτη, τα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Οικονομίας καθορίζουν τα επενδυτικά σχέδια που μπορούν να υπαχθούν στα καθεστώτα ενίσχυσης του νέου Αναπτυξιακού, τα τέσσερα πρώτα καθεστώτα του οποίου ξεκίνησαν να δέχονται αιτήσεις από την Τετάρτη 19 Οκτωβρίου.

ΕΚΤΟΣ ΟΙ ΜΟΝΟΕΤΕΙΣ 

Η πρώτη ΚΥΑ, με αριθμό 108612/17.10.2016, προσδιορίζει τα επενδυτικά σχέδια του πρωτογενούς τομέα που μπορούν να ενταχθούν στο νέο νόμο. Στο σκέλος της φυτικής παραγωγής, κάτω από την ομπρέλα του αναπτυξιακού, δύναται να υπαχθούν επενδύσεις σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις όλων των τύπων και παραγωγικών συστημάτων φυτικής παραγωγής, όπως συμβατική, πιστοποιημένη -ολοκληρωμένη, βιολογική, κ.λπ.-, υπαίθρια, υπό κάλυψη (θερμοκήπια, θάλαμοι καλλιέργειας μανιταριών θερμοκηπιακού τύπου, δικτυοκήπια κ.ά.). Εξαίρεση αποτελούν τα μονοετή φυτά καθώς και οι δαπάνες που αφορούν εργασίες αποστράγγισης.

«ΠΡΑΣΙΝΟ» ΣΕ ΣΤΑΒΛΟΥΣ

Στο κομμάτι της ζωικής παραγωγής, σύμφωνα με την ίδια απόφαση, μπορούν να ενισχυθούν επενδυτικά σχέδια για ίδρυση νέων και εκσυγχρονισμό υφιστάμενων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, με την αγορά ζωικού κεφαλαίου, ωστόσο, να μένει εκτός των επιλέξιμων δαπανών. Ειδικότερα, εντάσσονται:

• Βοοτροφικές μονάδες, αιγοπροβατοτροφικές μονάδες, χοιροτροφικές μονάδες, μονόπλων, εκτροφής γουνοφόρων ζώων, εκτροφής θηραμάτων και θηραματικών ειδών, σαλιγκαριών, σηροτροφικές μονάδες και μονάδες εκτροφής κουνελιών μέχρι 2.000 θηλυκών αναπαραγωγής.
• Μελισσοκομία: Mονάδες παραγωγής μελιού, κεριού μελισσών και λοιπών προϊόντων κυψέλης.

ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Εναλλακτικοί τύποι εκτροφών, πλην στρουθοκαμήλων, για την παραγωγή κρέατος και αβγών βιολογικής εκτροφής, ελευθέρας βοσκής, παραδοσιακά ελευθέρας βοσκής, απεριόριστης ελευθέρας βοσκής μπορούν να ενταχθούν στον αναπτυξιακό.

Ειδικά για τις συμβατικές μονάδες εκτροφής ινδιάνων, υπάγεται επίσης η ίδρυση νέων μονάδων. Όσον αφορά τα πτηνοτροφεία αναπαραγωγής και τα εκκολαπτήρια αβγών, εκτός από τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων μονάδων μπορεί να υπαχθεί και η ίδρυση νέων μονάδων, μόνο όμως στο πλαίσιο καθετοποίησης υφιστάμενων πτηνοτροφικών μονάδων.

Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι για συνεταιρισμούς, για επιχειρήσεις νεοσσών και για επιχειρήσεις με συνεργαζόμενους πτηνοτρόφους (για επιχειρήσεις που παρέχουν νεοσσούς προς πάχυνση σε πτηνοτροφικές μονάδες και μετά την ολοκλήρωση της πάχυνσης παραλαμβάνουν τα έτοιμα για σφαγή κοτόπουλα και τα διανέμουν μέσω του δικτύου τους προς πώληση), η συνολική δυναμικότητα μετά την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τη μέση παραγωγή ή/και διακίνηση της τελευταίας πενταετίας, αυξημένη κατά 20%.

ΝET-METERING

Όπως επισημαίνεται στην απόφαση, μέρος του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να συνδέεται με την παραγωγή (σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης) ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για την κάλυψη των αναγκών της μονάδας (ιδιοκατανάλωση).

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παραγωγή να μην υπερβαίνει την μέση ετήσια κατανάλωση ενέργειας της συγκεκριμένης αγροτικής ή κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης.

ΟΜΑΔΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

Από τα τέσσερα πρώτα καθεστώτα που προκηρύχθηκαν και δέχονται ήδη αιτήσεις των ενδιαφερομένων, το ένα («Επενδύσεις μείζονος σημασίας») παρουσιάζει περισσότερο φιλολογικό και λιγότερο ουσιαστικό ενδιαφέρον για τον αγροτικό κόσμο, δεδομένου ότι αφορά έργα με προϋπολογισμό τουλάχιστον 20 εκατ. ευρώ.

Τα υπόλοιπα τρία («Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού», «Γενική Επιχειρηματικότητα», «Νέες Ανεξάρτητες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις»), σύμφωνα και με τον υπεύθυνο διαχείρισης έργων της εταιρείας συμβούλων PROTYPON Τρύφωνα Παπαντωνίου, μοιάζουν να κλείνουν το μάτι στα επενδυτικά σχέδια συνεταιρισμών και ομάδων παραγωγών, με το ελάχιστο όριο επένδυσης να ορίζεται σχετικά χαμηλά στα 50.000 ευρώ την ώρα που για μεμονωμένους παραγωγούς -οι οποίοι μπορούν να υπαχθούν ως «ατομικές επιχειρήσεις»- είναι ακριβώς το διπλάσιο, στα 100.000 ευρώ.

Και στις δύο περιπτώσεις, ωστόσο, το μίγμα των προσφερόμενων κινήτρων σε συνδυασμό με κάποιους περιορισμούς στο σκέλος των επιλέξιμων δαπανών (π.χ. κτιριακές υποδομές) καθιστούν, τον αναπτυξιακό λιγότερο ελκυστικό σε σχέση π.χ. με αντίστοιχα μέτρα του ΠΑΑ. Για παράδειγμα, οι «Ενισχύσεις Μηχανολογικού Εξοπλισμού» ενισχύουν μεν την αγορά εξοπλισμού, όχι όμως και τις κτιριακές υποδομές, ενώ αντί για επιδότηση δίνεται μόνο φοροαπαλλαγή. Επίσης, δεν καλύπτουν και τις δαπάνες συμβουλευτικής υποστήριξης του επενδυτικού σχεδίου. Πέραν τούτων, τα τρέχοντα ποσοστά επιδότησης είναι χαμηλότερα από αυτά των μέτρων του ΠΑΑ και από αυτά που θα ισχύσουν για τον αναπτυξιακό από το 2017, σύμφωνα με τον νέο Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.

Αιτήσεις γίνονται δεκτές ηλεκτρονικά από τις 19 Οκτωβρίου με τους ενδιαφερόμενους να διεκδικούν ένα κομμάτι από την «πίτα» των 550 εκατ. ευρώ (χρηματοδοτικές ενισχύσεις και φοροαπαλλαγές).

Τα τρία καθεστώτα που «τρέχουν»

1. Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού: Μπορούν να ενταχθούν δαπάνες για αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού και μεταφορικών μέσων υπό την προϋπόθεση ότι αφορούν σε αρχική επένδυση και πιο συγκεκριμένα:

1. Καινούργιο ή υπό προϋποθέσεις μεταχειρισμένο μηχανολογικό εξοπλισμό,
2. Αγορά καινούργιων μεταφορικών μέσων που κινούνται εντός της μονάδας.

Στοιχείο εν δυνάμει αποτρεπτικό για πολλές αγροτικές επενδύσεις, ιδίως μεμονωμένων παραγωγών, είναι το γεγονός ότι δεν ενισχύονται στο πλαίσιο αυτής της δράσης οι κτιριακές υποδομές/εγκαταστάσεις. Το ίδιο ισχύει και με το είδος των ενισχύσεων που περιορίζονται αποκλειστικά στις φοροαπαλλαγές.

Οι επενδυτικές δαπάνες, όπως αναφέρεται στην προκήρυξη, ενισχύονται για τις δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων έως του ποσοστού που καθορίζεται για κάθε περιοχή και μέγεθος επιχείρησης από τον Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης για κάθε έργο είναι τα 5 εκατ. ευρώ. Το υπόλοιπο (μέχρι του ύψους της επένδυσης) μπορεί να καλυφθεί είτε από ίδια κεφάλαια, είτε από εξωτερική χρηματοδότηση ή από συνδυασμό των δύο. Αιτήσεις γίνονται δεκτές ηλεκτρονικά έως τις 28 Απριλίου 2017, ενώ επόμενη προκήρυξη αναμένεται τον Μάιο του 2017.

2. Γενική Επιχειρηματικότητα: Πρόκειται για το πλέον «ευρύ» από τα τέσσερα καθεστώτα που προκηρύχθηκαν και απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε υφιστάμενες ατομικές αγροτικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς/ομάδες παραγωγών. Διακρίνονται δύο κατηγορίες δαπανών:

1. Δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων, που περιλαμβάνουν την πλειοψηφία των πιθανών δαπανών (π.χ. ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού) ή μισθολογικό κόστος.
2. Δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων. Συμπληρωματικά στις τελευταίες ενισχύονται δαπάνες για μελέτες και αμοιβές συμβούλων καθώς και δαπάνες εκκίνησης.

Προβλέπεται επιχορήγηση έως 70%, με το υπόλοιπο 30% να καλύπτεται από φοροαπαλλαγές, επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) και επιδότηση μισθολογικού κόστους. Το χρονικό περιθώριο είναι αρκετά «σφικτό», αφού αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 2016, ενώ η επόμενη προκήρυξη είναι τον Μάρτιο του 2017.

3. Νέες ανεξάρτητες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πρόκειται για το πλαίσιο στο οποίο μπορούν να ενταχθούν νέες ατομικές αγροτικές επιχειρήσεις, καθώς και νεοσύστατες (εντός των τελευταίων 7 ετών) ομάδες παραγωγών και συνεταιρισμοί.

Στόχος του καθεστώτος «Νέες ανεξάρτητες ΜΜΕ» είναι η παροχή ενός πλήρους πλαισίου κινήτρων με βασικό στόχο τη δημιουργία νέων ανεξάρτητων ή τη στήριξη νεοσύστατων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Το συγκεκριμένο καθεστώς απευθύνεται αποκλειστικά σε νεοσύστατες ή σε υπό ίδρυση ανεξάρτητες ΜΜΕ που προτίθενται να πραγματοποιήσουν αρχική επένδυση σε κάποιον από τους επιλέξιμους κλάδους του νόμου. Εντάσσονται οι εξής κατηγορίες δαπανών:

1. Δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων, που περιλαμβάνουν την πλειοψηφία των πιθανών δαπανών (π.χ. ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού)
2. Δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων που περιλαμβάνουν μελέτες και αμοιβές συμβούλων και δαπάνες εκκίνησης.

Οι ενισχύσεις έχουν τη μορφή επιχορήγησης σε ποσοστό 70% επί του προβλεπόμενου ύψους ενίσχυσης ενώ το υπόλοιπο δίνεται ως φορολογική απαλλαγή, επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδότηση μισθολογικού κόστους. Αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν έως τις 20 Δεκεμβρίου 2016, με την επαναπροκήρυξη να γίνεται τον Μάρτιο του 2017.

Ο χάρτης των περιφερειακών ενισχύσεων από 1-1-2017 (για μεσαίες επιχειρήσεις)