Ορθολογική χρήση φυτοφαρμάκων: Ελλιπές σε πολλά σημεία το ελληνικό σχέδιο δράσης

Σημαντικά κενά σε πολλούς τομείς των εθνικών σχεδίων δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων, εντόπισε μετά από έρευνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εξέτασε τα εθνικά σχέδια δράσης των κρατών-μελών και την πρόοδο της εφαρμογής της Οδηγίας 2009/128/ΕΚ σχετικά με την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, η Οδηγία παρέχει τη δυνατότητα σημαντικής μείωσης των κινδύνων που προκύπτουν από τη χρήση φυτοφαρμάκων. Ωστόσο, για να υπάρξει πρόοδος στον τομέα της υγείας και του περιβάλλοντος, θα πρέπει η Οδηγία να εφαρμοστεί πιο αυστηρά από τα κράτη-μέλη, τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Εθνικά σχέδια δράσης

Τα εθνικά σχέδια δράσης αποτελούν τη βάση για τους ελέγχους των κρατών-μελών, σύμφωνα με την Oδηγία, αλλά παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές ως προς την πληρότητα και τον βαθμό κάλυψης. Η Ελλάδα, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της, δεν βρίσκεται ανάμεσα στα κράτη-μέλη, που αναφέρουν στόχους σχετικά με τη μείωση της χρήσης των φυτοφαρμάκων. Βρίσκεται, όμως, ανάμεσα στα κράτη που έχουν ορίσει μετρήσιμους στόχους σχετικά με τον περιορισμό του κινδύνου από τη χρήση φυτοφαρμάκων.

Κατάρτιση και πιστοποίηση

Μία από τις κυριότερες ενέργειες που καταγράφονται στην Οδηγία, σύμφωνα με το άρθρο 5, είναι η εκπαίδευση των χρηστών, των συμβουλών και των διανομέων σχετικά με την ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων. Με βάση τα αποτελέσματα της έκθεσης, αν και υπάρχει υψηλό επίπεδο συμμόρφωσης στον τομέα της κατάρτισης και της πιστοποίησης, δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία σχετικά με τον συνολικό αριθμό των επαγγελματιών χρηστών στον τομέα αυτόν και έτσι δεν μπορεί να διασφαλιστεί ότι διαθέτουν όλοι τη σχετική κατάρτιση.

Το σχέδιο της Ελλάδας βρίσκεται ανάμεσα στα 26 που αναφέρονται στην παροχή κατάρτισης, ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση τα έντεκα από αυτά, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δεν παρέχουν αρκετές πληροφορίες για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα

Τα κράτη-μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 7 της Οδηγίας, οφείλουν να καθιερώσουν συστήματα συλλογής πληροφοριών για τα περιστατικά οξείας δηλητηρίασης, καθώς και για την ανάπτυξη χρόνιων δηλητηριάσεων. Σύμφωνα, όμως, με την έκθεση, τα κράτη-μέλη, αν και γενικά διαθέτουν συστήματα για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με την οξεία δηλητηρίαση από φυτοφάρμακα, η ακρίβεια των στοιχείων αυτών, αλλά και η χρήση τους έχει αμφισβητηθεί. Επίσης, καταγράφηκε πως τα συστήματα συλλογής πληροφοριών σχετικά με τη χρόνια δηλητηρίαση δεν εφαρμόζονται ευρέως.

Συγκεκριμένα, δέκα κράτη-μέλη διαθέτουν ειδικό σύστημα για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τη χρόνια δηλητηρίαση. Η Ελλάδα ανήκει στα υπόλοιπα κράτη, όπου η χρόνια δηλητηρίαση δεν παρακολουθείται συστηματικά και αυτό γιατί, όπως αναφέρουν τα κράτη- μέλη, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να συγκεντρωθούν πληροφορίες για τις εξελίξεις σχετικά με τη χρόνια δηλητηρίαση, καθώς είναι πολύ δύσκολο να συνδεθούν τα κλινικά συμπτώματα με την έκθεση σε φυτοφάρμακα, η οποία ενδέχεται να έχει λάβει χώρα πριν από πολλά χρόνια.

Εξοπλισμός εφαρμογής φυτοφαρμάκων

Η Ελλάδα μαζί με τη Λετονία ήταν οι μόνες χώρες στις οποίες πάνω από το 95% του εκτιμώμενου αριθμού ψεκαστήρων δεν είχε ελεγχθεί έως τη λήξη της προθεσμίας, η οποία είχε οριστεί η 26η Νοεμβρίου 2016. Σύμφωνα με το άρθρο 8, τα κράτη-μέλη οφείλουν να εξασφαλίζουν ότι ο εξοπλισμός εφαρμογής φυτοφαρμάκων, δηλαδή οι ψεκαστήρες, επιθεωρείται σε τακτά χρονικά διαστήματα και ότι έως τις 26 Νοεμβρίου 2016 όλος ο εξοπλισμός έχει επιθεωρηθεί τουλάχιστον μία φορά.

Χειρισμός και αποθήκευση των φυτοφαρμάκων

Τα κράτη-μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν ότι ο χειρισμός και η αποθήκευση των φυτοφαρμάκων και η επεξεργασία των συσκευασιών και των καταλοίπων τους δεν εκθέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον, σύμφωνα με το άρθρο 13 της Οδηγίας.

Γεωργικά φάρμακα: Η συνταγογράφηση στη χώρα μας έχει μακρύ δρόμο

Ενώ σε όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη υπάρχουν συστήματα ελέγχου του χειρισμού και της αποθήκευσης των φυτοφαρμάκων, η αποτελεσματικότητά τους δεν μπορεί να αξιολογηθεί πάντα εξαιτίας της έλλειψης μετρήσιμων στόχων.

Συγκεκριμένα, μόνο το σχέδιο της Ιταλίας αντιμετωπίζει ειδικά όλες τις απαιτήσεις της Οδηγίας. Εθνικά σχέδια 18 χωρών περιέχουν πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τη διάθεση των κενών δοχείων φυτοφαρμάκων, ενώ εννέα σχέδια προβλέπουν πρότυπα αποθήκευσης.

Αντίθετα, η Ελλάδα είναι η χώρα, σύμφωνα με την έκθεση, στην οποία δεν υπάρχει σύστημα για τη συλλογή των κενών συσκευασιών και δοχείων.

Ένας από τους στόχους της έκθεσης είναι να καταδείξει πως εθνικά σχέδια δράσεις με σαφείς και μετρήσιμους στόχους μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να δείξουν στους πολίτες ότι εφαρμόζουν σωστά την Οδηγία και ότι κάνουν βήματα πέρα από αυτήν, προτείνοντας καινοτόμους τρόπους για τη μείωση των κινδύνων από τα φυτοφάρμακα.