Στη Λήμνο… Ένας ναός μετράει τα άστρα

H Παναγιά Κακαβιώτισσα στη Λήμνο είναι η μοναδική εκκλησία στον κόσμο που έχει για σκέπη έναν βράχο

Ταξιδεύουμε στο νησί της Λήμνου, στο βορειανατολικό άκρο του Αιγαίου. Με αφετηρία την πόλη της Μύρινας, κινούμαστε ανατολικά στον περιφερειακό δρόμο προς το χωριό Πλατύ. Ο προορισμός μας είναι το ερειπωμένο χωριό Ζεματάς, όπου βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγίας της Κακαβιώτισσας.

Πρόκειται για τη μοναδική παγκοσμίως άσκεπη εκκλησία, που είναι χτισμένη μέσα στην εσοχή βράχων. Ο δρόμος, περίπου ένα χιλιόμετρο μετά, καταλήγει σε έναν χωματόδρομο, ο οποίος οδηγεί στους πρόποδες του βουνού Κάκαβος, όπου βρίσκεται ο ναός. Το ξωκλήσι πήρε το όνομά του από το βουνό που το φιλοξενεί. Βέβαια, μεταξύ των κατοίκων του νησιού κυκλοφορεί και ένας μύθος για την προέλευση του ονόματος. Ψιθυρίζεται ότι την εκκλησία την έφτιαξαν ψαράδες, που βρέθηκαν εκεί ύστερα από θαλασσοταραχή. Προκειμένου να επιβιώσουν, ψάρευαν ψάρια και έφτιαχναν κακκαβιά. Αργότερα, για να ευχαριστήσουν την Παναγία που τους προστάτεψε, έχτισαν τον ναό και τον ονόμασαν Παναγία Κακαβιώτισσα.

Το «Άγιον όρος»

Το ξωκλήσι έγινε γνωστό από το 1305, όταν μοναχοί από τον Άγιο Ευστράτιο βρήκαν καταφύγιο εκεί, για να προστατευτούν από τις τουρκικές επιδρομές. Από τότε περιήλθε και στην κατοχή της Μονής της Μεγίστης Λαύρας του Άγιου Όρους.

Στο δυσπρόσιτο αυτό μπαλκόνι βρήκαν καταφύγιο ερημίτες και μοναχοί για να δοξάσουν την Παναγία, από τους βυζαντινούς κιόλας χρόνους. Ήταν αυτοί που έχτισαν τον μικρό ναό και υποδέχονταν για χρόνια καινούργιους ασκητές, που ήθελαν να βρουν τη γαλήνη στην προσευχή. Κάποια στιγμή, οι μοναχοί πέθαναν χωρίς να έρθουν καινούργιοι.

Ο τελευταίος που έμεινε αποφάσισε να εγκαταλείψει το νησί και να πάει στο Άγιον Όρος. Προτού φύγει, ήξερε ότι έπρεπε να εμπιστευτεί σε κάποιον την εικόνα της Παναγίας «το ρόδον το αμάραντον». Λέγεται ότι ο θεοσεβής μοναχός πλησίασε έναν ταπεινό βοσκό που είχε κοντά στην εκκλησία μια μάντρα και του εμπιστεύτηκε την εικόνα, με έναν όρο: να ανεβάζει την εικόνα κάθε Τρίτη του Πάσχα στην εκκλησία για να λειτουργείται. Ο βοσκός, που καταγόταν από τον Κοντιά, από την οικογένεια Μουμτζή, κράτησε την υπόσχεσή του και η εικόνα λειτουργείται μέχρι και σήμερα από τους απογόνους του. Ο μύθος λέει, επίσης, ότι όταν ο μοναχός παρέδωσε την εικόνα, μπήκε στη θάλασσα, άνοιξε το ράσο του, το έκανε βάρκα και έφυγε για το Άγιον Όρος. Η ερημική της τοποθεσία αποτελεί καταφύγιο για πολλούς που ψάχνουν λίγες στιγμές ηρεμίας.

Η κατάβαση απαιτεί και μια βουτιά…

Ύστερα από την κατάβαση στην περιοχή του ναού, ο επισκέπτης μπορεί να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί στην παραλία Εβγάτης, που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Κοντιάς και Θάνος. Στην πλατιά και αμμουδερή παραλία, μήκους περίπου 2 χιλιομέτρων, μπορεί κάποιος να απολαύσει θαλάσσια σπορ, καθώς και ποικίλες άλλες δραστηριότητες. Η έκτασή της επιτρέπει στον επισκέπτη και την απομόνωση και την επαφή με τη θάλασσα και τη φύση του νησιού. Τα κρινάκια και τα θυμάρια που βρίσκονται διάσπαρτα στη χοντρή λευκή άμμο, δίνουν στο τοπίο μια νότα δροσιάς, που σε συνδυασμό με το απέραντο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας ξεκουράζουν μυαλό και ψυχή, όσο και μια προσευχή.

Η ανάβαση προς τα εκεί δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να φέρνει στο μυαλό την ανάβαση στον Γολγοθά. Η προσέγγιση γίνεται μέσω ενός ήπιου μονοπατιού, με φυσικά διαμορφωμένα σκαλοπάτια σε αρκετά σημεία. Ο χρόνος προσέγγισης είναι μόλις 17 λεπτά! Εξάλλου, τα ηφαιστειογενή πετρώματα με τους περίεργους γεωλογικούς συνδυασμούς στη διαδρομή και η θέα στον κόλπο του Μούδρου αποζημιώνουν κάθε επισκέπτη.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στη φίλη Μαρία από τη Λήμνο για τις πληροφορίες!