Νιτρορύπανση: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τη Δράση πριν από την προκήρυξη της

Αντίστροφα, πλέον, μετρά ο χρόνος για την προκήρυξη της Δράσης 10.1.04 «Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα», η οποία θα εφαρμοστεί σε 30 περιοχές της χώρας, που έχουν χαρακτηριστεί ως ευπρόσβλητες από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης, και σε επτά περιοχές σημαντικών υγρότοπων.

Επιλέξιμα είναι τα αγροτεμάχια, τα οποία:

α. Στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου είναι δηλωμένα ως αρδευόμενα, ενώ επιπλέον για τη δέσμευση Γ πρέπει να είναι δηλωμένα και με επιλέξιμη για τη δέσμευση δενδρώδη καλλιέργεια.

β. Βρίσκονται εντός της περιοχής παρέμβασης.

γ. Για την ομάδα καλλιέργειας «Ελιά», η ελάχιστη πυκνότητα των υπό ένταξη ελαιοτεμαχίων είναι 80 ελαιόδεντρα ανά εκτάριο (ha), προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα.

Οι δικαιούχοι υποχρεούνται για πέντε έτη να εφαρμόσουν μία ή περισσότερες από τις παρακάτω δεσμεύσεις.

Α. Αγρανάπαυση

Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν ετησίως να θέτουν σε αγρανάπαυση γεωργική έκταση, η οποία να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% (≥30%) της συνολικά ενταγμένης έκτασης στη δέσμευση. Το ποσοστό αυτό δύναται να αυξηθεί έως 50% (≤50%) για ένα ή περισσότερα έτη στη διάρκεια της πενταετίας.

Όπως διευκρινίζει το ΥΠΑΑΤ, η δέσμευση της αγρανάπαυσης είναι δυνατόν και όχι υποχρεωτικό να εφαρμόζεται σε διαφορετικά αγροτεμάχια κάθε έτος. Εάν, όμως, η ενταγμένη στη δράση έκταση περιλαμβάνει αγροτεμάχια που εφάπτονται σε επιφανειακά ύδατα (ποτάμια, υδατορέματα, λίμνες, αρδευτικές διώρυγες, αποστραγγιστικές τάφρους κ.ά.), τότε η αγρανάπαυση εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε αυτά και η υπό αγρανάπαυση γεωργική έκταση (στο ελάχιστο ποσοστό του 30%) παραμένει σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της πενταετούς δέσμευσης.

Στην υπό αγρανάπαυση έκταση απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας, η οποία μπορεί να αλλοιώσει τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της έκτασης. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση, που η δέσμευση της αγρανάπαυσης πρόκειται να εφαρμοστεί σε ενταγμένα στη δράση αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 8% (>8%). Στην περίπτωση αυτή, ο δικαιούχος δεσμεύεται να εγκαταστήσει φυτά εδαφοκάλυψης με τη σπορά σταυρανθών ή/και σιτηρών ή/και χειμερινών ψυχανθών. Μετά τη σπορά των φυτών εδαφοκάλυψης, απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας.

Στο πλαίσιο της δέσμευσης, ενισχύεται η έκταση με τις επιλέξιμες καλλιέργειες, προσαυξημένη κατά την έκταση της αγρανάπαυσης. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων της μίας επιλέξιμων καλλιεργειών με διαφορετικό ύψος ενίσχυσης, το ύψος ενίσχυσης υπολογίζεται με αναλογικό τρόπο.

Εάν, για παράδειγμα, η ενταγμένη έκταση είναι 10 ha και τηρήσει το ελάχιστο ποσοστό της αγρανάπαυσης, δηλαδή 3 ha, και τα υπόλοιπα 7 ha τα καλλιεργήσει βαμβάκι, τότε στο πλαίσιο της δέσμευσης ενισχύεται η έκταση με τις επιλέξιμες καλλιέργειες (7 ha) προσαυξημένη κατά την έκταση της αγρανάπαυσης (δηλαδή 7 ha + 3 ha = 10 ha) με την τιμή της κύριας καλλιέργειας, από τον παραπάνω πίνακα για την εκάστοτε περιοχή παρέμβασης. Π.χ. για την περιοχή της Μακεδονίας – Θράκης, το ύψος ενίσχυσης του βαμβακιού είναι στα 600€/ha. Κατά συνέπεια, ο δικαιούχος για εκείνο το έτος θα λάβει 600 x 10 ha = 6.000 ευρώ.

Σημειώνεται ότι για τους δικαιούχους της δέσμευσης με υπό αγρανάπαυση αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 8%, στο ύψος ενίσχυσης προστίθεται ενίσχυση ύψους 70€/ha/έτος και μέχρι του ορίου των 600€/ha/έτος, για την κάλυψη του πρόσθετου κόστους των φυτών εδαφοκάλυψης.

Β. Αμειψισπορά

Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν ετησίως να θέτουν σε αμειψισπορά γεωργική έκταση, η οποία να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% (≥30%) της συνολικά ενταγμένης έκτασης στη δέσμευση. Το ποσοστό δύναται να αυξηθεί μέχρι και στο 90% (≤90%) για ένα ή περισσότερα έτη στη διάρκεια της πενταετίας. Ως καλλιέργειες αμειψισποράς εγκαθίστανται ξηρικές καλλιέργειες. Εάν θέλουν μπορούν κάποια αγροτεμάχια να τα καλλιεργούν με ποτιστικές καλλιέργειες και τα πέντε έτη ή αντίστοιχα με ξηρικές καλλιέργειες. Αρκεί να τηρείται το minimum υποχρεωτικό ποσοστό του 30% της ξηρικής αμειψισποράς.

Στο πλαίσιο της δέσμευσης, ενισχύεται η έκταση με τις επιλέξιμες καλλιέργειες, προσαυξημένη κατά την έκταση της αμειψισποράς. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων της μίας επιλέξιμων καλλιεργειών με διαφορετικό ύψος ενίσχυσης, το ύψος ενίσχυσης υπολογίζεται με αναλογικό τρόπο.

Για παράδειγμα, στην περίπτωση που κάποιος εντάξει 10,00 ha, εκ των οποίων τα 9,00 ha θα είναι ξηρική καλλιέργεια και το 1,00 ha με βαμβάκι ή αραβόσιτο, η τιμή ενίσχυσης προκύπτει ως εξής: Ενισχύεται η έκταση με τις επιλέξιμες καλλιέργειες (δηλαδή, το 1 ha) προσαυξημένη κατά την έκταση της αμειψισποράς (1 + 9 = 10 ha) με την τιμή του βαμβακιού από τον πίνακα για την εκάστοτε περιοχή παρέμβασης.

Υπογραμμίζεται ότι οι δικαιούχοι της Δράσης 10.1.04 δικαιούνται κανονικά τη συνδεδεμένη ενίσχυση, σύμφωνα με όσα ισχύουν στο εν λόγω καθεστώς. Όπως επισημαίνεται από το ΥΠΑΑΤ, στις επιλέξιμες καλλιέργειες για ξηρική αμειψισπορά δεν θα περιλαμβάνεται η μηδική.

Γ. Χλωρά λίπανση σε δενδρώδεις καλλιέργειες

Η δέσμευση εφαρμόζεται στις δενδρώδεις καλλιέργειες των ευπρόσβλητων από τα νιτρικά γεωργικής προέλευσης περιοχών που καλύπτονται από το Πρόγραμμα Δράσης: Αργολικό πεδίο: εσπεριδοειδή, ελιά, βερικοκιά, λεκάνη Πηνειού Ηλείας: ελιά, Κάμπος Θεσσαλονίκης – Πέλλας – Ημαθίας: ροδακινιά, μηλιά, αχλαδιά, Πεδιάδα Άρτας – Πρέβεζας: εσπεριδοειδή, ελιά.

Στη δέσμευση επιτρέπεται να ενταχθούν αγροτεμάχια, τα οποία στην Ενιαία Αίτηση Εκμετάλλευσης του 2017 είχαν δηλωθεί ήδη με την αντίστοιχη δενδρώδη καλλιέργεια. Δηλαδή, βρίσκονται σίγουρα στο δεύτερο έτος αυτήν τη στιγμή. Σημειώνεται ότι δεν επιτρέπονται νέες φυτεύσεις στη δράση.

Επιλέξιμες είναι οι δεντροκαλλιέργειες που αποτυπώνονται στον πίνακα. Στο πλαίσιο της δέσμευσης, επιτρέπεται η συγκαλλιέργεια μεταξύ μηλιάς – αχλαδιάς. Οι εργαστηριακές αναλύσεις και τα ΣΔΕ κάθε έτους εφαρμογής φυλάσσονται στο γεωργοπεριβαλλοντικό- κλιματικό φάκελο του δικαιούχου.

Δ. Ζώνη ανάσχεσης σε αγροτεμάχια που εφάπτονται σε επιφανειακά ύδατα

Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν να εφαρμόζουν παρυδάτια ζώνη ανάσχεσης πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων, κατά μέσο όρο, στα ενταγμένα στη δέσμευση αγροτεμάχια που εφάπτονται με επιφανειακά ύδατα (ποτάμια, υδατορέματα, λίμνες, αρδευτικές διώρυγες, αποστραγγιστικές τάφρους κ.ά.). Στην παρυδάτια ζώνη ανάσχεσης, απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας, η οποία μπορεί να αλλοιώσει τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της έκτασης.

Σημειώνεται ότι τα αρδευτικά κανάλια περιλαμβάνονται στους επιφανειακούς υδάτινους πόρους, αλλά όχι τα καναλέτα. Εάν ένα αγροτεμάχιο είναι ψηφιοποιημένο μέχρι την όχθη του ποταμού ή μέχρι την άκρη του αρδευτικού καναλιού, τότε είναι επιλέξιμο για τη δέσμευση Δ και πρέπει ο παραγωγός σε απόσταση 5 μέτρων από τα επιφανειακά ύδατα να τηρήσει ζώνη ανάσχεσης. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, προκύπτει η απόσταση και για την τήρηση της υποχρέωσης του ενός μέτρου για την υποχρεωτική εφαρμογή της πολλαπλής συμμόρφωσης, που ελέγχεται στην ΕΑΕ κάθε χρόνο κατά τους επιτόπιους ελέγχους του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Το ύψος ενίσχυσης (€/ha/έτος) προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του μήκους αυτής της πλευράς επαφής επί 4 μέτρα (εξαιρείται το ένα υποχρεωτικό μέτρο της πολλαπλής συμμόρφωσης) επί το Τυπικό Ακαθάριστο Κέρδος της καλλιέργειας του αγροτεμαχίου (Πίνακας) / ενταγμένη έκταση αγροτεμαχίου.

Χρήσιμες πληροφορίες

• Κατά τη διάρκεια της πενταετίας, μπορεί να γίνει μερική μεταβίβαση και αυτή μία φορά ανά δικαιούχο. Επίσης, μπορεί να πραγματοποιηθεί μεταβίβαση περισσότερες της μίας φοράς, κατ’ εξαίρεση, λόγω ανωτέρας βίας.
• Δεν επιτρέπονται επίσπορες καλλιέργειες στις δεσμεύσεις Α, Β και Δ, ούτε στην κύρια ποτιστική καλλιέργεια ούτε και στην ξηρική αμειψισπορά της Δράσης Β.
• Στη δράση δεν ζητείται καλλιεργητικό σχέδιο.
• Στην ΕΑΕ 2018 κατά την περίοδο υποβολής των αιτήσεων θα υπάρξει η δυνατότητα διαχωρισμού των αγροτεμαχίων του 2017, ώστε να αποτυπωθεί η πραγματική εικόνα και η καλλιεργητική κατάσταση των αγροτεμαχίων για το 2018.
• Δεν υπάρχει κατώτατος αριθμός στρεμμάτων, προκειμένου να υποβάλει παραγωγός αίτηση ένταξης.
• Οι δεσμεύσεις στο πλαίσιο της δράσης δεν απαλλάσσουν τους δικαιούχους από τις απαιτήσεις της Πολλαπλής Συμμόρφωσης. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να τηρούν Μητρώο Εισροών και Εκροών και Ημερολόγιο Εργασιών στην εκμετάλλευσή τους, το οποίο μάλιστα θα πρέπει να περιλαμβάνεται στον γεωργοπεριβαλλοντικό – κλιματικό φάκελο του δικαιούχου.

Πρασίνισμα

Ο δικαιούχος της Δράσης 10.01.04, ο οποίος είναι υπόχρεος πρασινίσματος και επιλέγει να κάνει χρήση της ίδιας έκτασης και του ίδιου στοιχείου (αγρανάπαυση ή/και ψυχανθή) για να καλύψει και το πρασίνισμα, ώστε να λάβει κανονικά την ενίσχυση της δράσης, μπορεί:

• Είτε να χρησιμοποιήσει ως EFA άλλη έκταση σε αγρανάπαυση (εκτός δράσης) ή κάποιο άλλο στοιχείο (π.χ. δενδροστοιχίες).
• Είτε να θέσει σε αγρανάπαυση (για τη δέσμευση Α) έκταση μεγαλύτερη από το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό της δράσης (30%), τόση ώστε να καλύπτεται και το απαιτούμενο 30% (της ενταγμένης στη δράση έκτασης) για τη δράση και το απαιτούμενο 5% (της συνολικής αρόσιμης εκμετάλλευσης) για το πρασίνισμα.

Εφόσον καλύπτει την αμειψισπορά της δέσμευσης Β μόνο με ψυχανθή, να καλλιεργήσει έκταση μεγαλύτερη από το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό της δράσης (30%), τόση ώστε να καλύπτει:

• το 30% της ενταγμένης στη δράση έκτασης
• και το 5% της εκμετάλλευσης (που αφορά την υποχρέωση του πρασινίσματος).

Εφόσον καλύπτει την αμειψισπορά της δέσμευσης Β με ψυχανθή και με άλλη ξηρική καλλιέργεια (π.χ. σιτηρά), να καλύψει με τα ψυχανθή:

• πρώτα την έκταση ποσοστού 5% της εκμετάλλευσής του (υποχρέωση πρασινίσματος),
• να φροντίσει η υπόλοιπη έκταση με τα ψυχανθή, αθροιζόμενη με την άλλη ξηρική καλλιέργεια (π.χ. τα σιτηρά), να καλύπτει το ελάχιστο ποσοστό 30% για τη δράση.