Ποτάμια… πλαστικού μολύνουν τους ωκεανούς, σοβαρές συνέπειες για όλο τον πλανήτη

Κάθε χρόνο, οι ωκεανοί του πλανήτη επιβαρύνονται με περίπου 8 εκατομμύρια τόνους πλαστικού. Αναλύοντας τα αίτια της εκτεταμένης αυτής μόλυνσης, που ισοδυναμεί με οικολογική καταστροφή, πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι πάνω από το 25% των πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν στις θάλασσες παρασύρεται από μόλις δέκα μεγάλα ποτάμια, οκτώ εκ των οποίων διαρρέουν την Ασία και δύο την Αφρική. Όσο για την πηγή του περιβαλλοντικού προβλήματος, όπως προκύπτει, αυτή είναι, για άλλη μια φορά, η Κίνα.

«Οι ποταμοί μεταφέρουν σκουπίδια για μεγάλες αποστάσεις και συνδέουν σχεδόν όλες τις χερσαίες επιφάνειες της γης με τους ωκεανούς», εξηγεί ο Christian Schmidt, υδρογεωολόγος από το Κέντρο Helmholtz για την Περιβαλλοντική Έρευνα, που εδρεύει στη Λειψία της Γερμανίας. Ο ίδιος, μαζί με άλλους ερευνητές, συμπεριέλαβε στην έκθεση όλα τα διαθέσιμα δημοσιευμένα στοιχεία για τη συγκέντρωση πλαστικού σε 57 ποτάμια διαφόρων μεγεθών σε όλο τον κόσμο. Από τα μπουκάλια και τις σακούλες, μέχρι τις μικροσκοπικές ίνες και χάντρες, οι μετρήσεις έλαβαν υπόψη κάθε πλαστικό αντικείμενο.

Δέκα ποτάμια ευθύνονται για περισσότερο από το 90% αυτής της επιβάρυνσης

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Science & Technology, τα ποτάμια παρασύρουν ετησίως από 0,47 έως 2,75 εκατομμύρια τόνους πλαστικού στις θάλασσες, ανάλογα με τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται στα μοντέλα υπολογισμού.

Στην Κίνα, ο Γιανγκτσέ παρασύρει περίπου 1,5 εκατ. τόνους αποβλήτων

Μάλιστα, για τη μεταφορά του 93% (!) αυτών των σκουπιδιών ευθύνονται –μόλις– 10 μεγάλοι ποταμοί, με τους ασιατικούς Γιανγκτσέ και Ινδό να βρίσκονται στην κορυφή της σχετικής λίστας, όπου περιλαμβάνεται μέχρι και ο Νείλος. Ο Γιανγκτσέ ευθύνεται έως και για 1,5 εκατ. τόνους πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν στη θάλασσα, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός στον κόσμο παρασύρει το 55% των συνολικών πλαστικών αποβλήτων που μολύνουν τους ωκεανούς του πλανήτη μας.

Τα αίτια του προβλήματος

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι μεγάλοι πληθυσμοί που κατοικούν κοντά στα ποτάμια συντελούν τα μέγιστα στην όξυνση της ρύπανσης των ωκεανών με πλαστικό, καθώς οι χώρες οι οποίες διαρρέονται από τα εν λόγω ποτάμια κάνουν κακή διαχείριση των αποβλήτων. Η Κίνα, μια χώρα με αρνητική παράδοση όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιδόσεις, αποτελεί πρωταρχικό παράδειγμα. «Οι διαδικασίες διαχείρισης των αποβλήτων στις χώρες αυτές δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς. Έτσι, αντί να συλλέγονται και να καταστρέφονται με τις κατάλληλες μεθόδους, καταλήγουν στους δρόμους ή κατευθείαν σε ποτάμια, ή εκλύονται σε αυτά μέσω αποχετεύσεων ομβρίων», αναφέρει ο Schmidt.

Ο ποταμός Γιανγκτσέ ρέει ανάμεσα σε μερικές από τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις της Κίνας, όπως η Σαγκάη των 22 εκατομμυρίων ανθρώπων. Το πρόβλημα όμως δεν περιορίζεται στις αστικές περιοχές. «Τα πλαστικά απόβλητα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν, είτε καίγονται, είτε πετιούνται σε υδάτινες οδούς και τελικά καταλήγουν στη θάλασσα. Αυτό είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο στις αγροτικές περιοχές της Κίνας, όπου δεν υπάρχει διαχείριση αποβλήτων», αναφέρει η Κινέζα ερευνήτρια και περιβαλλοντική ακτιβίστρια, Chen Liwen.

Σοβαρές συνέπειες για όλο τον πλανήτη

Δεδομένου ότι το πλαστικό είναι ένα ανθεκτικό υλικό, οι οικολογικές και οικονομικές επιπτώσεις της ρύπανσης είναι μακροπρόθεσμες κι εκτεταμένες. Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση The Ocean Cleanup, τα πλαστικά απόβλητα στις θάλασσες μπορούν να προκαλέσουν μια σειρά προβλημάτων, όπως η φυσική διατάραξη της θαλάσσιας ζωής, τη χημική σύσταση επιβλαβών οργανικών ρύπων όπως τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB) και το διχλωρο-διφαινυλο-τριχλωροαιθάνιο (DDT), καθώς και οικονομικές επιπτώσεις μέσω ζημιών στην αλιεία και μείωση του τουρισμού.

Σε εγρήγορση βρίσκεται και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία δοκιμάζει νέες λύσεις υψηλής τεχνολογίας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης των θαλασσών με πλαστικό, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020».