Σε μόλις πέντε χώρες το 70% της συγκομιδής πατάτας της ΕΕ

Μια ενδιαφέρουσα σκιαγράφηση του κλάδου της πατατοκαλλιέργειας πραγματοποίησε η Eurostat. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται, το 2020 καταγράφηκαν 9,1 εκατ. εκμεταλλεύσεις στην ΕΕ, εκ των οποίων το 1 εκατ. παρήγαγε πατάτες. Λίγο λιγότερο από τα 2/3 αυτών των κτημάτων βρίσκονταν σε τρεις χώρες της ΕΕ: Τη Ρουμανία (32,4% του συνόλου της ΕΕ), την Πολωνία (25,1%) και τη Λιθουανία (7%).

Λίγες φάρμες παρήγαγαν πατάτες βιολογικά

Επιπλέον, μόνο 25.000 αγροκτήματα στην ΕΕ παρήγαγαν πατάτες σύμφωνα με μεθόδους βιολογικής παραγωγής το 2020. Ο αριθμός αυτός αντιπροσώπευε μόνο το 2,5% όλων των εκμεταλλεύσεων που παράγουν πατάτες. Στις τρεις χώρες της ΕΕ (Ρουμανία, Πολωνία και Λιθουανία) με τον υψηλότερο αριθμό πατατοχώραφων, αυτό το μερίδιο ήταν πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Η Αυστρία είχε το υψηλότερο μερίδιο των εκμεταλλεύσεων που παράγουν πατάτες βιολογικά (25,6%).

Συγκεντρωμένη σε λίγες χώρες η παραγωγή στην ΕΕ

Όπως προκύπτει από τη μελέτη της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, πατάτες καλλιεργήθηκαν σε 1,3 εκατ. εκτάρια στην ΕΕ το 2023. Αν και η Ρουμανία αντιπροσώπευε σχεδόν το 1/3 όλων των εκτάσεων, εκμεταλλεύονταν μόνο το 5,8% της έκτασης πατάτας της ΕΕ το 2023.

Σε μεγάλο βαθμό, αυτό αντανακλά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές μικρές ή πολύ μικρές εκμεταλλεύσεις που παράγουν πατάτες στη Ρουμανία. Ομοίως, αν και οι εκμεταλλεύσεις που παρήγαγαν πατάτες στη Λιθουανία αντιπροσώπευαν το 7% των εκμεταλλεύσεων της ΕΕ το 2020, αντιστοιχούσαν μόνο στο 1,2% της έκτασης πατάτας της ΕΕ το 2023.

Πού ήταν, λοιπόν, η πλειονότητα της παραγωγής πατάτας στην ΕΕ; Σύμφωνα με τα στοιχεία, η πλειονότητά της ήταν στη Γερμανία (19,9% του συνόλου της ΕΕ), στη Γαλλία (15,4%), στην Πολωνία (κατ’ εκτίμηση 14,2%), στην Ολλανδία (11,7%) και στο Βέλγιο (7,1%), χώρες που όλες μαζί αντιπροσώπευαν λίγο πάνω από τα 2/3 του 1,3 εκατ. εκταρίων της ΕΕ της καλλιέργειας την περσινή χρονιά.

Ισχυρή πτωτική τάση στη συγκομιδή

Μεταξύ 2000 και 2023, η συγκομιδή της πατάτας στην ΕΕ μειώθηκε περισσότερο από το ήμισυ, από 3 εκατ. εκτάρια σε 1,3 εκατ. εκτάρια. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης αντικατόπτριζε τις αλλαγές στην Πολωνία, όπου η έκταση συγκομιδής πατάτας το 2023 ήταν 1,1 εκατ. εκτάρια μικρότερη από το 2000 (που ισοδυναμεί με μείωση 84,9%).

Επίσης, υπήρξαν διψήφιες ποσοστιαίες πτώσεις στις εκτάσεις συγκομιδής πατάτας σε όλες τις χώρες της ΕΕ εκτός από τρεις. Οι εξαιρέσεις από τη γενική τάση ήταν το Βέλγιο και η Γαλλία, καθώς και η Δανία, αλλά ακόμη και εδώ οι συνδυασμένες εκτάσεις συγκομιδής τους το 2023 ήταν μόνο 93.000 εκτάρια υψηλότερες από το 2000.

Σημειώθηκαν διψήφιες ποσοστιαίες πτώσεις στις εκτάσεις συγκομιδής πατάτας σε όλες τις χώρες της ΕΕ εκτός από τρεις. Οι εξαιρέσεις από τη γενική τάση ήταν το Βέλγιο, η Γαλλία και η Δανία

Η συγκομιδή παραγωγής πατάτας στην ΕΕ ήταν 48,3 εκατ. τόνοι το 2023. Η Γερμανία ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός πατάτας στην ΕΕ το 2023 (με 11,6 εκατ. τόνους, 24% του συνόλου της ΕΕ), μπροστά από τη Γαλλία (17,9%) και την Ολλανδία (13,4%). Αυτές οι τρεις χώρες της ΕΕ μαζί αντιπροσώπευαν το μεγαλύτερο μέρος (55,4%) της παραγωγής στην ΕΕ το 2023.

Οι πατάτες συνεισέφεραν 3,8% στην αξία της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ το 2023

Όπως κάνει γνωστό η Eurostat, η ΕΕ παρήγαγε πατάτες (συμπεριλαμβανομένων των πατατόσπορων) αξίας 19,4 δισ. ευρώ το 2023. Ως εκ τούτου, οι πατάτες αντιπροσώπευαν μερίδιο 3,8% της αξίας της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ το 2023. Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, το μερίδιο αυτό έφτασε το 7,9% στο Βέλγιο, 7% στην Ολλανδία και 6,8% στη Γερμανία.

Η Γαλλία, η Γερμανία και η Ολλανδία, μαζί αντιπροσώπευαν τον κύριο όγκο της αξίας της παραγωγής πατάτας το 2023 (65%) σε σχέση με τη συγκομιδή (55,4%). Αν και η Γερμανία παρήγαγε περίπου 3 εκατ. τόνους πατάτας περισσότερους από τη Γαλλία το 2023, η αξία του προϊόντος που παρήγαγε η Γαλλία ήταν 104,9 εκατ. ευρώ υψηλότερη από εκείνου που παρήχθη στη Γερμανία.

Πτωτική τάση ακολούθησε και η συγκομιδή της πατάτας, με ετήσιες διακυμάνσεις που επηρεάζονταν και από τις καιρικές συνθήκες. Μεταξύ 2000 και 2023, η συγκομιδή παραγωγής πατάτας στην ΕΕ μειώθηκε κατά 27,9 εκατ. τόνους, που ισοδυναμεί με πτώση 36,7%. Παράλληλα, υπήρξε μια ιδιαίτερα έντονη μείωση στη συγκομιδή της παραγωγής πατάτας στην Πολωνία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Ευμετάβλητες τιμές

Οι τιμές πώλησης για τις πατάτες παρουσίασαν σημαντικές διακυμάνσεις με την πάροδο του χρόνου, τόσο όσον αφορά τις τιμές παραγωγού όσο και καταναλωτή, αντανακλώντας εν μέρει τις έντονες ετήσιες διακυμάνσεις της παραγωγής. Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι οι ετήσιες μεταβολές των τιμών για τις πατάτες ήταν συχνά πολύ διαφορετικές μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Για παράδειγμα, οι τιμές παραγωγού πατάτας στο Βέλγιο και την Αυστρία το 2023 ήταν χαμηλότερες από το 2022, ενώ οι τιμές καταναλωτή ήταν σημαντικά υψηλότερες.

Γαλλία, Ολλανδία και Γερμανία οι κορυφαίοι έμποροι

Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν, επίσης, ότι οι χώρες της ΕΕ αντάλλαξαν μεταξύ τους περίπου 9 εκατ. τόνους πατάτας το 2023, η αγοραία αξία των οποίων ήταν
3 δισ. ευρώ. Οι πατάτες κύριας καλλιέργειας αντιπροσώπευαν τα 3/4 (75,1%) του συνόλου των εξαγωγών πατάτας της ΕΕ σε όρους αξίας. Οι σπόροι πατάτας αντιπροσώπευαν περίπου το 1/7 (14,2%) του συνόλου. Οι πρώιμες πατάτες αντιπροσώπευαν το 8%.

Ειδικότερα, οι ενδοκοινοτικές εξαγωγές πατάτας σε αξία διαμορφώθηκαν ως εξής: Γαλλία (30,4%), Ολλανδία (26,3%) και Γερμανία (18,2%). Ενώ η Γαλλία και η Γερμανία ήταν οι κύριοι έμποροι εντός της ΕΕ εξαγωγών πατάτας (35,1% και 21,7% αντίστοιχα, του συνόλου εντός της ΕΕ σε όρους αξίας), η Ολλανδία από μόνη της ήταν υπεύθυνη για λίγο περισσότερο από τα 2/3 (69,2%) της αξίας όλων των σπόρων γεωμήλων που διακινούνται εντός της ΕΕ.

Το 2023, η ΕΕ εξήγαγε 1,1 εκατ. τόνους πατάτας αξίας 663,6 εκατ. ευρώ. Οι εξαγωγές αυτές αφορούσαν κυρίως σπόρους πατάτας (59,1% ως προς τη συνολική αξία των εξαγωγών πατάτας και 47,9 % σε όγκο) και πατάτες κύριας καλλιέργειας (35,6% σε αξία και 46,1% σε όγκο).

Οι μεγαλύτερες εξαγωγικές αγορές της ΕΕ σε αξία το 2023 ήταν η Αλγερία (10% όλων των εξαγωγών εκτός ΕΕ), η Αίγυπτος (7,2%), η Ελβετία (7,1%), το Ηνωμένο Βασίλειο (5,7%), η Σενεγάλη (5,7%) και το Μαρόκο (5,5%). Αυτές ήταν, επίσης, οι κύριες εξαγωγικές αγορές πατάτας σε όρους όγκου, αν και η Ελβετία είναι η μεγαλύτερη (που αντιπροσωπεύει το 7,7% του όγκου του συνόλου των εξαγωγών).

Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, η Ολλανδία ήταν ο κορυφαίος εξαγωγέας σε χώρες εκτός ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας περισσότερες από τις μισές εξαγωγές πατάτας εκτός ΕΕ, τόσο σε αξία (60,5 %) όσο και σε όγκο (57,6%).