Τα 2/3 των ψαριών αλιεύονται πιο γρήγορα από όσο αναπαράγονται

Η θάλασσα δεν αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή διάθεσης ψαριών και αυτό επιβεβαιώνεται από την κρίση που υφίσταται ο αλιευτικός τομέας παγκοσμίως. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο National Geographic News, αν ο άνθρωπος δεν αλλάξει συνήθειες, τόσο στον τρόπο αλιείας όσο και στη διατροφή, μεγάλο ποσοστό ψαριών πρόκειται να εξαφανιστεί μέχρι το 2048. Αυτό οφείλεται στο ότι πολλά είναι τα είδη ψαριών που αλιεύονται χωρίς να έχουν προλάβει να αναπαραχθούν, και όλα αυτά τη στιγμή που η ζήτηση για θαλασσινά πρόκειται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με έρευνα της WWF, το 1960 κάθε άτομο κατανάλωνε κατά μέσο όρο 9,9 κιλά ψαρικών, ενώ το 2012 ο αριθμός αυτός έφτασε κατά μέσο όρο τα 19,9 κιλά. Τα ψάρια αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% των ζωικών προϊόντων που καταναλώνονται, έναντι 26% του χοιρινού κρέατος, 20% των κοτόπουλων και 14% του μοσχαρίσιου.

Υπεραλίευση

Τα 2/3 των ψαριών παγκοσμίως υπεραλιεύονται και εξαντλούνται, με τον αριθμό στην Ελλάδα να φτάνει στο 65%. Σύμφωνα με τo Forbes, το 10% των ψαριών που αλιεύονται δεν φτάνει ποτέ στο τραπέζι των καταναλωτών, καθώς τα ψάρια αυτά πετιούνται πίσω στις θάλασσες νεκρά, γιατί δεν έχουν επαρκή εμπορική αξία. Έτσι, οργανισμοί όπως ο γόνος, μη δημοφιλή ψάρια, κοράλλια πετιούνται πίσω στη θάλασσα αμέσως μετά την αλίευσή τους.

Επίσης, είναι απολύτως σαφές ότι πολλές από τις μεθόδους αλιείας που χρησιμοποιούνται έχουν τεράστιο αντίκτυπο στις θάλασσες και τους ωκεανούς. Η υπεραλίευση καταστρέφει τα θαλάσσια οικοσυστήματα, πλήττει πολλά είδη θαλάσσιων οργανισμών, απειλεί τη διατροφική επάρκεια και το εισόδημα εκατομμύριων ανθρώπων, στην Ελλάδα και στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, εκτιμάται ότι 0,97 έως 2,7 τρισεκατομμύρια ψάρια αλιεύονται από τις θάλασσες και θανατώνονται παγκοσμίως κάθε χρόνο, χωρίς να περιλαμβάνονται τα δισεκατομμύρια ψάρια που εκτρέφονται.

Παρεμπίπτοντα αλιεύματα

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της υπεραλίευσης είναι τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα. Σύμφωνα με τη Greenpeace, η κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων διεθνώς επιδεινώνεται από τις μη επιλεκτικές και καταστροφικές αλιευτικές μεθόδους. Αυτές είναι μέθοδοι που, εκτός από το στοχευόμενο είδος, δηλαδή το είδος για το οποίο ρίχνει τα δίχτυα του ο ψαράς, πιάνουν πολλά άλλα θαλάσσια είδη, συνήθως νεαρά άτομα του στοχευόμενου είδους και μη εμπορικά ή ανεπιθύμητα είδη. Ανάμεσά τους, εκτός από ψάρια, βρίσκονται δελφίνια, θαλάσσιες χελώνες, θαλασσοπούλια κ.λπ. Πολλά από αυτά κινδυνεύουν με εξαφάνιση, και αφού αλιευθούν ξαναρίχνονται στη θάλασσα νεκρά ή χωρίς ελπίδα επιβίωσης. Αυτά είναι τα λεγόμενα παρεμπίπτοντα αλιεύματα. Διεθνώς, τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα αποτελούν το 25% του συνόλου των αλιευμάτων.

Τι μπορεί να κάνει ο καταναλωτής

Μια μικρή αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες μπορεί να κατευθύνει τη βιομηχανία τροφίμων προς άλλη κατεύθυνση, καθώς οι εταιρείες κινούνται με βάση την καταναλωτική ζήτηση.

Προϊόντα όπως ο τόνος, ο άγριος σολομός και οι γαρίδες κινδυνεύουν περισσότερο από άλλα. Η αύξηση της κατανάλωσης άλλων ψαριών μπορεί να επιφέρει διαφορές στους πληθυσμούς των ψαριών που κινδυνεύουν. Αξίζει να σημειώσουμε πως όλοι οι πληθυσμοί τόνου έχουν φτάσει στο όριο εκμετάλλευσης και πολλοί από αυτούς μειώνονται με γρήγορους ρυθμούς ή έχουν ήδη συρρικνωθεί. Συχνά, οι συσκευασίες του τόνου δεν αναγράφουν για ποιο είδος πρόκειται. Ο άγριος σολομός έχει εξαφανιστεί από τις περισσότερες περιοχές της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και της Βαλτικής, έπειτα από δεκαετίες εντατικής αλιείας. Τέλος, σε πολλές τροπικές χώρες, οι υδατοκαλλιέργειες γαρίδας έχουν οδηγήσει στην καταστροφή πολύ μεγάλων εκτάσεων παράκτιων οικοσυστημάτων.

Ακόμη μια επιλογή είναι η μετάβαση σε φυτικά προϊόντα με βάση τα ψάρια, που παραβλέπουν πλήρως τα θαλασσινά. Αυτή θα είναι μία επιλογή τόσο για τις θάλασσες και τους ωκεανούς, αλλά και για την ανθρώπινη υγεία, καθώς αποφεύγονται τα πολλά βαρέα μέταλλα, όπως ο υδράργυρος, που βρίσκονται συχνά στα ψάρια.