Βιοοικονομία: Oι αγελάδες παράγουν ρεύμα στον Λαγκαδά
Mε αφορμή την Παγκόσμια Σύνοδο για τη Βιοοικονομία, που διεξάγεται αυτές τις μέρες στο Βερολίνο, η «Ύπαιθρος Χώρα» παραθέτει τις τελευταίες εξελίξεις σε Ελλάδα και Ευρώπη. Παρά τη μεγάλη συμμετοχή της πρωτογενούς παραγωγής στον τζίρο της βιοοικονομίας, περισσότερα θα μπορούσαν να έχουν γίνει σε πρακτικό επίπεδο, για να εφαρμοστούν οι αξίες της «κυκλικής οικονομίας» στον αγροτικό τομέα στη χώρα μας. Σαφές προβάδισμα στην εφαρμογή αυτών των αξιών διατηρεί ο κτηνοτροφικός τομέας έναντι της φυτικής παραγωγής, καθώς υπάρχουν αρκετές εγκαταστάσεις που επεξεργάζονται τη βιομάζα από τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις παράγοντας βιοαέριο, το οποίο εν συνεχεία μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια.
Πυλώνας της βιοοικονομίας ο πρωτογενής τομέας
Για να αντιληφθούμε τη σημασία της βιοικοινομίας, αξίζει να σημειωθεί ότι, από το 2008 έως το 2014, ο κύκλος εργασιών της ανερχόταν σε 2 τρισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο αγροτικός τομέας μαζί με τον τομέα επεξεργασίας τροφίμων και ποτών κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στις δραστηριότητες που σχετίζονται με τη βιοοικονομία, με τον πρώτο να συγκεντρώνει πάνω από το 50% του εργατικού δυναμικού και το 17% του συνολικού της τζίρου. Στη γηραιά ήπειρο απασχολούνται 18 εκατ. άνθρωποι στο σύνολο των δραστηριοτήτων της βιοοικονομίας. Η έννοιά της είναι στενά συνδεδεμένη με τον όρο της «κυκλικής οικονομίας», η οποία αναφέρεται στην ανάπτυξη κυκλικών διαδικασιών για την παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας, όπως π.χ. η αξιοποίηση αποβλήτων που παράγονται από αγροκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, για την παραγωγή βιοκαυσίμων.
Ετοιμάζονται ανακοινώσεις από την κυβέρνηση, σε νέες βάσεις η ευρωπαϊκή πολιτική
Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει χαράξει την πολιτική της στον τομέα της βιοοικονομίας από το 2012, στην πορεία φάνηκε να μετατρέπεται σε ένα μανιφέστο ευσεβών προθέσεων. Προς την κατεύθυνση αρκετών χωρών, που έχουν ήδη δημοσιεύσει την τελευταία πενταετία την εθνική τους στρατηγική στον τομέα της βιοοικονομίας, φαίνεται πως κινείται και η Ελλάδα, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες της «ΥΧ», πολύ σύντομα, πιθανώς και έως τα τέλη του Απριλίου, αναμένονται ανακοινώσεις από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Παράλληλα, η ΕΕ ολοκλήρωσε πρόσφατα το στάδιο της διαβούλευσης σχετικά με την αναθεωρημένη της πολιτική για τη βιοοικονομία, οπότε και σε αυτό το μέτωπο αναμένονται σύντομα εξελίξεις.
Οι αγελάδες που… παράγουν ρεύμα, ένα φωτεινό παράδειγμα στον Λαγκαδά
Όπως μας δήλωσε ο καθηγητής του Εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, Νικόλαος Μουσιόπουλος, «η κυκλική βιοοικονομία προϋποθέτει τη σύμπραξη πολλών φορέων με εντελώς διαφορετικές δραστηριότητες». Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι «μπορούμε π.χ. να συγκεντρώνουμε βιομάζα από ορισμένες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και στη συνέχεια να τις αξιοποιούμε για την παραγωγή βιοενέργειας». Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η εταιρεία «Βιοαέριο Λαγκαδά», η οποία λειτουργεί με επιτυχία από το 2016. Η εταιρεία ιδρύθηκε από μελετητές και αγελαδοτρόφους, που αποφάσισαν με ίδια κεφάλαια να δημιουργήσουν μια υπερσύγχρονη εγκατάσταση παραγωγής ενέργειας, στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης. Εκεί αξιοποιούνται τα απόβλητα ζωικής προέλευσης και παράγεται ηλεκτρική ενέργεια.
Όπως μας εξήγησε ο διευθυντής της μονάδας, Αθανάσιος Τοτσίδης, σε επίπεδο Νομού Θεσσαλονίκης, υπάρχουν έξι μονάδες, οι οποίες δημιουργήθηκαν με διαφορά ορισμένων μηνών. «Μια από τις πρώτες ήταν και η δική μας» ανέφερε, προσθέτοντας: «Η δυναμικότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της μονάδας είναι 1 MW και άμεσα σχεδιάζουμε να τη διπλασιάσουμε, καθώς υπάρχουν θετικές προοπτικές και μεγάλη προσφορά αξιοποιήσιμων αγροκτηνοτροφικών αποβλήτων. Αυτήν τη στιγμή, πουλάμε το ρεύμα στη ΔΕΗ 23 λεπτά/κιλοβατώρα. Συνεργαζόμαστε με 24 αγελαδοτροφικές εκμεταλλεύσεις, 2 εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων, 16 πτηνοτροφεία, 1 χοιροστάσιο, 16 τυροκομεία, 7 ελαιοτριβεία, 4 χυμοποιεία-κομποστοποιεία, 3 οινοποιεία και 1 ζυθοποιείο.
Όφελος για τους παραγωγούς το οργανικό λίπασμα
Μια σημαντική διάσταση του οφέλους που μπορεί να έχει μία αγροτική εκμετάλλευση, εκτός από την εξοικονόμηση χρημάτων είναι, όπως μας εξήγησε ο κ. Τοτσίδης και το οργανικό λίπασμα από τα υπολείμματα των αποβλήτων που επιστρέφουν σε αξιοποιήσιμη μορφή στον κτηνοτρόφο και τον αγρότη: «Από τους 90.000 τόνους βιομάζας που διαχειριζόμαστε ετησίως, μόνον οι 5.000 τόνοι μετατρέπονται σε βιοαέριο. Το υπόλειμμα που παραμένει, επεξεργάζεται και πηγαίνει πίσω στους κτηνοτρόφους, που το χρησιμοποιούν σαν οργανικό λίπασμα. Αυτό, πέρα από το υπολογίσιμο οικονομικό όφελος, διορθώνει και το pH του εδάφους, στο οποίο οι κτηνοτρόφοι καλλιεργούν ζωοτροφές. Μακροπρόθεσμα, τα εδάφη αυτά θα έχουν μικρότερες ανάγκες σε χημικό λίπασμα. Επίσης, το χωνεμένο αυτό υπόλειμμα αποτελείται κατά 95% από νερό, οπότε πετυχαίνουμε και μια πρώτη άρδευση. Είμαστε ένα λαμπρό παράδειγμα κυκλικής οικονομίας», συμπλήρωσε ο ίδιος, με εύθυμη διάθεση.
Συμπράξεις με ερευνητές και τοπική αυτοδιοίκηση
Ζητήσαμε από τον ερευνητή και μηχανολόγο μηχανικό, διδάσκοντα στο ΑΠΘ, Απόστολο Μαλαμάκη, να μας δώσει τη διάσταση των συμπράξεων μεταξύ των διαφορετικών εμπλεκόμενων μερών στον τομέα της βιοοικονομίας, και εκείνος μας μίλησε για το έργο BIOREGΙΟ. Στο έργο, όπως μας εξήγησε, ανταλλάσσονται γνώσεις μέσω παραδειγμάτων ορθών πρακτικών που η κάθε μία από τις 6 συμμετέχουσες χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Φινλανδία, Γαλλία, Σλοβακία, Ρουμανία) έχει να επιδείξει. «Μέσα στο πρόγραμμά μας, ψάχνουμε και προβάλουμε τέτοια καλά παραδείγματα εταιριών. Στόχος μας είναι να προωθηθούν οι πρακτικές σε επίπεδο περιφέρειας αλλά και στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα. Ήδη έχουμε υποβάλει την πρότασή μας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια της αναθεώρησης της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη βιοοικονομία».
